22 2015 BEGIRA ZUEN LAGUNTZAK AURRERA GARAMATZA VUESTRO APOYO NOS AYUDA A AVANZAR BABESLEAK COLABORADORES PASAIAKO UDALA EGILEAK AUTORES Ana Agirrezabala, Juana Arroyo, Hilario Colina, Markel Etxabeguren, Javier García, Amaia Gereñu, Itziar González, Ana Oyarbide, Arantza Uliarte eta Ramon Urra. 2 Artikulu guztiak bere egilearen ardurapean argitaratzen dira. BEGIRA aldizkariak ez ditu derrigorrez bertan azaltzen diren iritzi eta azalpenak partekatzen. Argitalpen honen erreprodukzio osoa edo partziala baimenduta dago baldin eta bere jatorria aipatu eta argitaratzaileari jakinarazten bazaio. AURKIBIDEA ÍNDICE 4 “IKUSMEN MURRIZTUA DUT” BEREIZGARRIA DISTINTIVO “TENGO BAJA VISIÓN” 8 HEDAPENERAKO MATERIALA MATERIAL DE DIFUSIÓN • 10 Publizitatea / Publicidad • 12 Aurkezpenak / Presentaciones 14 HEDAPENA ETA SENTSIBILIZAZIOA DIVULGACIÓN Y SENSIBILIZACIÓN • 16 Antolaturiko ekitaldiak / Eventos organizados • 32 Parte hartu dugun ekitaldiak / Eventos en los que hemos participado 38 BIODONOSTIA BIODONOSTIA • 38 2015 txostena / Informe 2015 • 40 2016 urterako egitasmoak / Planes para el año 2016 •4 2 Ikerkuntza proiekturako laguntza ekonomikoa / Aportación económica al proyecto de investigación 44 RETINOSIS GIPUZKOA BEGISARE EGUNEZ-EGUN RETINOSIS GIPUZKOA BEGISARE AL DÍA 46 LAGUNTZA, PRESTAKUNTZA ETA GIZA-KULTURA AISIALDIA APOYO, FORMACIÓN Y ANIMACIÓN SOCIO-CULTURAL 52 ELKARLANERAKO HITZARMENAK ETA SINERGIAK ACUERDOS DE COLABORACIÓN Y SINERGIAS BEGIRA 2015 | 3 Distintivo “Tengo baja visión” “IKUSMEN MURRIZTUA DUT” BEREIZGARRIA: BERE ERABILPENAREN INGURUKO HAUSNARKETA DISTINTIVO “TENGO BAJA VISIÓN”: REFLEXIONES SOBRE SU UTILIDAD Identificarse como persona con baja visión no es algo sencillo. No nos gusta airear nuestras dificultades. De hecho, hay personas que aun cumpliendo los criterios de baja visión, pueden pasar desapercibidas la mayor parte del tiempo. Desgraciadamente, según vamos perdiendo visión, los problemas se hacen más patentes: nos chocamos a menudo, dejamos de saludar a conocidos, no nos apartamos, frenamos en seco, tiramos cosas, arrastramos los pies, no estrechamos la mano que nos tienden, etc. Somos conscientes de que, a los ojos del mundo, nos comportamos de forma extraña y esto nos hace sufrir. Nos sentimos incomprendidos y malinterpretados. Dejamos de lidiar únicamente con un problema visual, éste pasa a ser también social y emocional. Es en este momento cuando el distintivo “Tengo Baja Visión” ayuda, quita carga psicológica, mejora la comprensión y consigue que nuestro entorno empatice con nosotros facilitando nuestra interacción social. Ayuda a que se nos entienda y eso hace que nos quitemos un gran peso de encima. El primer día que me puse el distintivo “Tengo Baja Visión” fue difícil. Era muy consciente de llevar algo extraño con lo que aún no me sentía cómoda. Miraba a la gente buscando su reacción. Esto duró 2 días, el tiempo necesario 4 para darme cuenta del bien que me hacía ir identificada. Pasé de sentir apuro porque me miraran a desear que lo hicieran, que vieran que “lo único” que me pasa es que no veo bien. No he dejado de ponérmelo ni un solo día y de hecho, estoy dispuesta a volver a casa si he olvidado cogerlo. Trato de llevar siempre varios encima: en el bolso, cartera, llaves, chaqueta, etc. Me protege y me hace sentir bien. El distintivo “Tengo Baja Visión” funciona en el tú a tú. Cuando el de enfrente entiende que tenemos un problema visual, reacciona con naturalidad, facilitándonos la ayuda y comprensión que necesitamos. Funciona cuando tropezamos. La gente pasa de increparnos a disculparse por no haberse dado cuenta de que no vemos bien. Y funciona cuando nos cruzamos con un conocido. Ya no esperan que nosotros lo reconozcamos. Se acerca, nos saluda y si ve que no sabemos quién es, nos dice “hola Itzi, soy Paqui, tu vecina”. ¡La vida se hace más sencilla! Creo firmemente en la utilidad del distintivo “Tengo Baja Visión” y en la necesidad de dar a conocer a la sociedad la existencia de la baja visión. Soy consciente de que se trata de un trabajo de largo recorrido, no vamos “Ikusmen murriztua dut” bereizgarria Ikusmen murriztua duen persona bezala identifikatzea ez da beti erraza suertatzen norberaren ahuleziak agerian uztea ez baitugu gustuko izaten. Are gehiago, ikusmen murriztuaren irizpideak betetzen dituzten gizon-emakume asko beraien egunerokoan oharkabean pasatzen dira. Zoritxarrez, ikusmena galtzen joaten garen heinean, arazoak agerikoagoak bilakatzen hasten dira: sarri egiten dugu tupust, lagun eta ezagunak ez ditugu agurtzen, ez dugu albo batera egiten, bapatean geratzen gara, gauzak botatzen ditugu, oinak arrastaka daramatzagu, bostekoa ematen digunaren eskua ez dugu ikuste, e.a. Oro har gizartearen begiradapean gauza arraroak egiten ditugunaren kontzientzia dugu eta, egitate honek, asimilatzen konplexua den barne-sufrimendua sorrarazten digu. Jendeak ez digu ulertzen eta, gainera, sarri gaizki interpretatzen dituzte geure jokamoldeak. Horrela, ikusmen-arazo batekin ez ezik, berau bilakatzen den arazo sozial eta emozionalarekin ere kudeatu behar izaten dugu. Momentu zehatz honetan gu bezalako pertsonekin interakzio soziala errazteko ezinbestekoa den enpatia-maila areagotzen, ulergarritasuna hobetzen eta pisu psikologikoa kentzen laguntzen du “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriak. Geure ingurukoen artean hobeto ulertzen da gure egoera eta, beraz, gainetik pisu handia kentzeko aukera ematen digu. Kosta egin zitzaidan lehenengo egunean “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarria jartzea. Soinean oraindik eroso sentiarazten ez ninduen zerbait eramatearen oso kontziente nintzen. Kaletik jendearen erreakzioa zein zen bilatzen nuen. Sentsazio hau bi eguneko kontua besterik ez zen izan; hain zuzen ere, identifikatzen ninduen ikurra eramateak zekarkidan onura frogatu nuen arte. Jendeak bereizgarria ikusterakoan izan zezakeen jarrerarekiko hasieran nuen beldurra berau begiratzeko nahian bihurtu zen egun gutxitan, izan ere, ondo ez ikustea da dudan arazo “bakarra”. Gaur egun, bereizgarriak beti daramat gainean eta, ez hori bakarrik, hartzea ahaztu badut ez dut etxera itzultzeko inolako BEGIRA 2015 | 5 Distintivo “Tengo baja visión” El distintivo “Tengo Baja Visión” funciona en el tú a tú. Cuando el de enfrente entiende que tenemos un problema visual, reacciona con naturalidad, facilitándonos la ayuda y comprensión que necesitamos a conseguir que se entienda de un día para otro que existen personas que, a pesar de necesitar un bastón blanco para moverse con autonomía, pueden reconocer caras, leer carteles e incluso la letra pequeña del periódico. Que existen otras que no saludan a conocidos porque no son capaces de distinguir sus rasgos pero no necesitan de ayuda para caminar. También es difícil comprender a los que se vuelven, o mejor dicho nos volvemos, literalmente ciegos en la oscuridad. Y qué decir de los que sufren deslumbramiento y ni poniéndose la mano de visera pueden ver lo que tienen de frente… en fin, un mundo éste de la baja visión. Nos mueve a seguir luchando el convencimiento de que todas las personas que sufrimos baja visión nos beneficiamos de la campaña de sensibilización del distintivo “Tengo Baja Visión”, seamos o no usuarias del mismo. El identificarse (o no) como persona con baja visión es una decisión 6 personal y totalmente respetable. Pero no podríamos tomar esta decisión si no existiera la herramienta. Cuanto más se sepa de la baja visión y más conocido se haga el símbolo, mayor utilidad tendrá para las personas que lo utilicen. Ganas nos sobran, paciencia también. Recursos económicos no tanto, pero los suplimos con la férrea voluntad de muchos colectivos y personas privadas por ayudarnos en nuestro propósito de sacar de la oscuridad la existencia de personas que ni vemos bien ni somos completamente ciegas. ¡Gracias a todos los que con vuestra ayuda y colaboración mejoráis la comprensión y la interacción social de los que tenemos baja visión! Itziar González Lorenzo Retinosis Gipuzkoa Begisare “Ikusmen murriztua dut” bereizgarria “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriaren erabilgarritasunean eta gizarteari ikusmen murriztua existitzen dela jakinarazteko beharrean erabat sinisten dut. arazorik. Gainera, soinean beti bat baino gehiago eraman ohi dut; zakuan, karteran, giltzetan, txaketan, e.a. Babesa eskaintzeaz gain, neure buruarekin ondo sentiarazten nau. “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriak eguneroko hartu-eman gertuetarako balio du. Parean dugun pertsonak ikusmen-arazo bat dugula ulertzen duenean, naturaltasun osoz jardun eta sarri horren beharrezkoa izaten dugun bere laguntza eta ulergarritasuna eskaintzen digu. Tupust egiten dugunean lagungarria suertatzen da; gaizki-esaka hasi beharrean, jendeak barkamena eskatzen digu ondo ikusten ez dugula kontura ez izanagatik. Eta nola ez, ezagun batekin topatzerakoan hau gure agurraren zain geratu beharrean, geuregana gerturatu, agurtu eta azkenik, nor den ez dakigula ohartuz gero, “Kaixo Itzi! Paqui naiz, zure bizilaguna” esaten digu. Bizitza errazten laguntzen du! “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriaren erabilgarritasunean eta gizarteari ikusmen murriztua existitzen dela jakinarazteko beharrean erabat sinisten dut. Jakin badakit epe-luzeko lana izango dela, izan ere, ez da egun batetik besterako kontua izango autonomia osoz mugitu ahal izateko bastoi txuri baten beharra duen pertsona bera, aurpegiak ezagutu eta kartelak ez ezik egunkarietan letra txikiz idatziriko artikuluak irakurtzeko gai dela azaltzea. Gauza bera gertatzen da mugitzeko inolako laguntzarik behar ez izan arren, ezagunen aurpegiak ezagutzeko arazoak izaten dituzten pertsonekin. Eta zer esanik ez, soilik iluntasunean guztiz itsu bihurtzen garenokin edota, eskua kopetan bisera gisa jarrita ere, pairatzen dituzten itsualdiak direlaeta ezer ikusteko gai ez diren pertsonekin ... konplexua bezain ugaria da ikusmen murriztuaren barruan gutako bakoitzak duen errealitatea. “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriaren sentsibilizazio-kanpainak, ikur honen erabiltzailea izan edo ez, ikusmen murriztua dugun gizon-emakume guztiak onuratuko gaituenaren ziurtasunak bultzatzen gaitu proiektu honetan lanean jarduten jarraitzera. Ikusmen murriztua duen pertsona bezala identifikatzea (edo ez) erabaki hertsiki pertsonal eta, edozein kasutan, errespetagarria da. Hala eta guztiz ere, tresna ezean ezin izango genuke erabakirik hartu. Ikusmen murriztuaren inguruan gehiago jakin eta bereizgarria ezaguna egiten den heinean, berau erabiltzen duten pertsonentzat are eta erabilgarriagoa suertatuko da. Gogoz gainezka gaude, eta pazientzia bidelagun dugu. Nahiz eta baliabide ekonomikoak urriak izan, ondo ez ikusi arren guztiz itsuak ez garen pertsonok bizi dugun errealitatea aurkitzen den iluntasunetik ateratzeko dugun xedean laguntzen diguten kolektibo eta pertsona pribatu askoren borondate irmoa dugun ametsa gauzatzeko nahikoa izango da. Ikusmen murriztua dugunon ulergarritasuna eta interazio soziala hobetze bidean zuen laguntza eta elkarlana eskaintzen diguzuen guztiei, mila esker! Itziar González Lorenzo Retinosis Gipuzkoa Begisare BEGIRA 2015 | 7 Distintivo “Tengo baja visión” HEDAPENERAKO MATERIALA MATERIAL DE DIFUSIÓN Durante el 2015 hemos seguido utilizando todos los canales a nuestra disposición para dar a conocer la baja visión y el símbolo y significado de “Tengo Baja Visión”. A continuación las acciones llevadas a cabo: Material de difusión: • Vídeo didáctico sobre la baja visión y el distintivo “Tengo Baja Visión”. • Spot publicitario para sensibilizar sobre la existencia de la baja visión, utilizado en el Estadio de Anoeta el 18/10/2015. Por gentileza de Donosti Frame y del actor Iñaki Bergaretxe. • Carteles de diferentes tamaños con frases del tipo “Si no te saludo, tenlo en cuenta”, “Si necesito ayuda, tenlo en cuenta”, “Si te arrollo, tenlo en cuenta”. 8 Escanea el código QR para ver el vídeo de la campaña “Tengo Baja Visión”. Escanea el código QR para ver el vídeo del Spot del Estadio de Anoeta. “Ikusmen murriztua dut” bereizgarria 2015 urtean zehar, batetik, “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarria eta bere esanahia eta, bestetik, ikusmen murriztua ezagutarazteko lanean eskura izan ditugun baliabide guztiak erabiltzen jarraitu dugu. Eskaneatu QR kodea “Ikusmen Murriztua Dut” kanpainaren bideoa ikusteko. Eskaneatu QR kodea Anoetako Estadioko Spot-aren bideoa ikusteko. Jarraian, burutu ditugun jarduerak zerrendatzen dira: Hedapenerako materiala: • “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarria eta ikusmen murriztuaren inguruko bideo didaktiko bat. • Pasaden 2015eko urriaren 18an Anoeta estadioan aurkeztu eta ikusmen murriztuaren existentziaren inguruan gizartea sentsibilizatzea xede duen iragarki spot bat. Donosti Frame eta Iñaki Bergaretxe aktorearen eskutik. • “Ez bazaitut agurtzen, kontuan izan”, “Laguntza behar badut, kontuan izan”, “Zurekin tupust egiten badut, kontuan izan” bezalako esaldiak dituzten tamaina ezberdinetako kartelak. BEGIRA 2015 | 9 Distintivo “Tengo baja visión” • Pegatinas con el distintivo “Tengo Baja Visión” y la frase “Aquí lo tenemos en cuenta” para colocar en comercios, instituciones, etc. • Camisetas técnicas para ir identificada como persona con baja visión en el monte, gimnasio, etc. Publicidad en: • Pantallas Digitales: »» Salas de espera de varios hospitales de Euskadi, en las pantallas de gestión de turno, desde agosto de 2015. Por gentileza de empresa IKUSI y del Servicio Vasco de Salud Osakidetza. »» Máquinas de autoventa de Renfe Cercanías en todo Euskadi (entre 07/09/2015 y 08/10/2015). Por gentileza de Renfe Cercanías. »» Anoeta el 18/10/2015. Por gentileza de Fundación Real Sociedad Fundazioa. »» Hegalak Centro Deportivo Inclusivo, desde octubre 2015. Por gentileza de Fundación Hegalak. 10 “Ikusmen murriztua dut” bereizgarria • Saltoki, erakunde e.a. luze batetan ezartzeko asmoz “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarria eta “Hemen kontuan dugu” leloa zuten pegatinak. • Mendi, gimnasio eta bestelako hainbat lekutan ikusmen murriztua duen pertsona bezala identiikatzen laguntzen duten kamiseta teknikoak. Publizitatea: • Pantaila Digitalak: »» 2015eko abuztuaz gero, Euskadiko zenbait ospitaleetako itxaron-geletan, txandak kudeatzeko pantailetan hain zuzen ere. IKUSI enpresa pribatua eta Osakidetza Osasunaren Euskal Zerbitzuaren eskutik. »» Euskadi osoko Renfe Cercaníaseko auto-salmenta makinetan (2015eko irailaren 7tik 2015eko urriaren 8ra arte). Renfe Cercaníasen eskutik. »» 2015eko urriaren 18an Anoeta estadioan. Fundación Real Sociedad Fundazioaren eskutik. BEGIRA 2015 | 11 Distintivo “Tengo baja visión” • Pegatinas, carteles, folletos y enaras: »» En todos los hospitales, centros de salud y consultorios de Osakidetza. »» En Pamplona-Iruña y en varios municipios de Navarra 04/2015. »» En red vasca de trenes de cercanías de Renfe 09/2015. »» En la Vuelta Solidaria a Cataluña, por gentileza de Marcos Bajo 28/04 – 16/05/2015 »» En Universidad de Murcia. »» En feria organizada por la asociación de Hosteleros de Gipuzkoa 15/06/2015. »» En diferentes centros ópticos y clínicas oftalmológicas a nivel estatal. »» En diferentes comercios guipuzcoanos. • Anuncios »» En El Diario Vasco, por gentileza de El Diario Vasco. »» En marquesinas de Donostia, por gentileza de empresa ProMedios. 12 Presentaciones: • En Pamplona, presentación oficial del distintivo en Navarra, organizado por la Asociación Retina Navarra, 21/04/2015, con aparición en diversos medios de comunicación. • En Liendo, Cantabria, en un stand dentro del mercado dominical de 24/08/15. • En Donostia a la Asociación Nagusilan de Gipuzkoa en la reunión intercentros de 16/09/2015. • En Elgoibar, dentro del marco de la Celebración del Día de la Visión, 08/10/2015. • En Madrid, en las 3as. Jornadas de la SEEBV (Sociedad Española de Especialistas en Baja Visión), 21/11/2015. “Ikusmen murriztua dut” bereizgarria »» 2015eko urriaz gero, Hegalak Kiroldegi Inklusiboan. Hegalak Zabalik Fundazioaren eskutik. • Pegatina, kartel, liburuxka eta enarak: »» Osakidetzako ospitale, osasun-zentru eta kontsulta guztietan. »» Iruña eta Nafarroako udalerri ugaritan (2015eko apirilean). »» Renferen ibilbide motzeko trenen euskal sarean (2015eko irailean). »» Marcos Bajoren eskutik, Kataluniako Itzuli Solidarioan (2015eko apirila eta maiatzean). »» Murtziako Unibertsitatean. »» Gipuzkoako Ostalarien elkarteak antolaturiko ferian (2015/06/15). »» Estatu-mailan, optika-zentru eta oftalmologia-klinika desberdinetan. »» Gipuzkoako saltoki ezberdinetan. • Iragarkiak: »» El Diario Vascon, El Diario Vascoren eskutik. »» ProMedios enpresaren eskutik, Donostiako autobus-geltokietan. Aurkezpenak: • 2015eko apirilaren 21ean, Iruñan eta Asociación Retina Navarrak antolaturiko jardunaldien baitan, bereizgarria Nafarroan aurkeztu egin zen. Aurkezpenaren berri eman zuten hainbat komunikabidek. • 2015eko abuztuaren 24ean Liendon, Kantabria, igandero ospatzen den merkatuan ezarritako stand batetan. • 2015eko irailaren 16ean eta Donostian, Gipuzkoako Nagusilan Elkarteak ospatu zuen zentru desberdinen arteko bileran. • 2015eko urriaren 8an eta Elgoibarren, Ikusmenaren Nazioarteko Egunaren ospakizuna zela-eta. • 2015eko azaroaren 21ean eta Madrilen, SEEBVek (Sociedad Española de Especialistas en Baja Visión) ospaturiko Hirugarren Jardunaldien baitan. BEGIRA 2015 | 13 Divulgación y Sensibilización HEDAPENA ETA SENTSIBILIZAZIOA DIVULGACIÓN Y SENSIBILIZACIÓN Una de las áreas en las que trabajamos con el fin de mejorar la calidad de vida de las personas afectadas por retinosis pigmentaria es la de dar a conocer la enfermedad y sus síntomas, sensibilizar a la población sobre la problemática que supone la discapacidad visual, y concienciar a las instituciones sobre la importancia crucial que tiene la investigación para lograr la ansiada curación. Lo hacemos a diario a través de nuestra web www.begisare.org, redes sociales Twiiter y Facebook, y nuestro canal de YouTube, el envío de newsletters informativos, en conversaciones y reuniones con diferentes colectivos y entidades, etc. 14 Además de este trabajo continuado de divulgación y sensibilización, periódicamente organizamos y participamos en jornadas y campañas específicas de sensibilización que nos permiten, por un lado, llegar a un mayor número de personas y, por otro, optar a que los eventos sean cubiertos por medios de comunicación que potencien de forma exponencial nuestro mensaje. Hedapena eta Sentsibilizazioa Erretinosi Pigmentarioa duten pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko helburuarekin lanean dihardugun alorrak dira, besteak beste, gaixotasuna eta bere sintomak ezagutara ematea Erretinosi Pigmentarioa duten pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko helburuarekin lanean dihardugun alorrak dira, besteak beste, gaixotasuna eta bere sintomak ezagutara ematea, ikusmen-urritasunak berezko dituen zailtasunen inguruan gizarte orokorra sentsibilizatzea eta amesten dugun sendabidea erdiesteko lanean ikerketak duen berebiziko garrantziaren inguruan erakundeek kontzientzia hartzea. Xede horrekin www.begisare.org weborrialdea, Twitter eta Facebook sare-sozialak eta YouTubeko gure kataia propioa bezalako baliabideak ez ezik, interesgarria suerta dakigukeen informazioa jasotzen duten newsletterrak bidaltzen ditugu, kolektibo eta erakunde ezberdinekin elkarrizketak eta bilerak izaten ditugu eta abar luze bat. Egunez-eguneko hedapen- eta sentsibilizaziolanaz gain, noizbehinka guk geuk edota bestelako erakundeek antolaturiko sentsibilizazio-jardunaldi eta –kanpaina ezberdinetan parte hartzeak, alde batetik, publiko zabalago batetara iristeko aukera ematen digu eta, beste alde batetik, helarazi nahi dugun mezua modu biderkatzaile batetan hedatzea ahalbidetuko duten komunikabideen jarraipenaz baliatzeko aukera ematen digu. BEGIRA 2015 | 15 Divulgación y Sensibilización Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Eguna Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria Donostia. 27/09/15 El pasado domingo 27/09 fue el Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria y, como no podía ser de otra forma, Retinosis Gipuzkoa Begisare lo celebró por todo lo alto. Los atractivos del día fueron muchos y muy diversos. Como imán de masas miembros de la “Legión 501 – Spanish Garrison”, organización internacional de trajes de “Star Wars – Guerra de las Galaxias”, que hicieron las delicias de niños, jóvenes y adultos con su desfile y posterior amabilidad y disposición a posar con cada uno de nosotros. La charanga “A Gritos Band” que, un año más, puso música al evento y sirvió de complemento perfecto a los personajes de la “Guerra de las Galaxias” con su versión de la “Marcha Imperial”; la artesanía de nuestras amigas del “Begiclub” que, además de servir de atractivo para los paseantes, ayudó a recaudar fondos para investigación; las chapas personalizadas con el lema del día “la lucha contra el lado oscuro”; el punto social con el “pintxo-pote” solidario; y cómo no podía faltar, una actividad para sensibilizar a la población, las pruebas para “ponerse en la piel” de una persona con Retinosis Pigmentaria que, por cortesía 16 de la Fundación Real Sociedad Fundazioa, contaron con el aliciente del sorteo entre los participantes de una camiseta y un balón firmados por los jugadores del equipo. A las 12:30 llegó el momento álgido de la solidaridad: repartimos 600 conos simuladores de nuestra afección para todos juntos, posar en una foto en la que colaboradores altruistas, voluntarios, familiares y amigos, y los mismo afectados posamos en un intento más de sacar de la oscuridad a las personas que sufrimos retinosis pigmentaria. Gracias, gracias y mil gracias por hacer que un año más la celebración del Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria haya sido un rotundo éxito y por ayudarnos en esta particular lucha contra el lado oscuro. Hedapena eta Sentsibilizazioa Pasaden igandean, irailaren 27a, Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Eguna izan zen eta beste urte batez, Retinosis Gipuzkoa Begisarek handitasunez ospatu zuen. Egunean bertan hainbat ekintza erakargarri izan genituen, hala nola Legión 501 – Spanish Garrisoneko kideak izan ditugu geurekin. Star Wars – Guerra de las Galaxiasen jantzien inguruko nazioarteko erakunde hau saga honen jarraitzaileek osatzen eta zuzentzen dute eta haurrek ez ezik, gazte eta helduek ere hasieran egin zuten desfilearekin baita jende guztiarekin argazkiak ateratzeko azaldu zuten umorearekin ere asko gozatu zuten. Beste behin ere, A Gritos Band txaranga izan genuen ekimena musikaz girotzen eta bertan estreinatu zuten Guerra de las Galaxiaseko Marcha Imperialaren bertsioa; Begiclubeko gure lagun eskuzabalek beraien artisau-lan solidarioak erakutsiz jendea erakartzeaz gain, ikerkuntzarako fondoak lortzeko balio izan zuen; “Iluntasunaren aurkako borroka” leloa erabiliz egin ziren txapak; “pintxo-pote” solidarioarekin gizarteratze puntua emanez eta, garrantzitsuena, gizartea sentsibilizatzeko asmoarekin, inguraturiko guztiek Erretinosi Pigmentarioa duen persona baten errealitatea gertutik ezagutzeko aukera izan zuten egin genituen froga batzuen bitartez eta, aurtengo berrikuntzetako bat izan zena, Fundación Real Sociedad Fundazioak eskainirik, partehartaileen artean Errealeko jokalariek sinaturiko kamiseta eta baloia zozketatzeko ekimena medio jendearen arreta erakartzea erdietsi genuen. Eguerdia elkartasunaren unea izan zen; hain zuzen ere, 12etan Erretinosi pigmentarioa simulatzen duten 600 kono banatu genituen eta bolondres, senitarteko, lagun eta eragindako guztiok elkarrekin argazki jendetsu bat atera genuen Erretinosi Pigmentarioa pairatzen dugun pertsonok iluntasunetik ateratzeko saiakeran. Mila mila esker beste behin Erretinosi Pimentarioaren Nazioarteko Eguna arrakastatsua bilakatzeagatik eta iluntasunaren aurkako borroka berezi honetan laguntzeagatik! BEGIRA 2015 | 17 Divulgación y Sensibilización Cobertura en medios y publicidad en torno a la celebración del Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria 2015 Con motivo del Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria, cada año hacemos un esfuerzo por captar la atención de los medios de comunicación y, a través de ello, sensibilizar a la población y a las Administraciones Públicas sobre nuestra enfermedad, la problemática de tener una discapacidad grave y la importancia crucial de la investigación para nuestro colectivo. Este año muchos medios se han interesado especialmente por la excelente noticia que el Instituto de Investigación BioDonostia tenía que anunciar a las personas que sufrimos de distrofias de retina: la participación de ciudadanos guipuzcoanos en dos ensayos clínicos de terapia génica que se están llevando a cabo en Tübingen, Alemania. A continuación encontraréis el listado de las acciones y apariciones, y el link a todas ellas: 18 TELEVISIÓN: • ETB2, 27/09/2015; Teleberri Fin de Semana, Retinosis Pigmentaria con la oftalmóloga Cristina Irigoyen, el genetista Javier Ruiz y el portavoz de Retinosis Gipuzkoa Begisare Javier García. • ETB1, 27/09/2015; Gaur Egun , Retinosis Pigmentaria con la oftalmóloga Cristina irigoyen, el genetista Javier Ruiz y el portavoz de Retinosis Gipuzkoa Begisare Javier García. Hedapena eta Sentsibilizazioa 2015eko Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Egunak iragarki eta komunikabideei dagokienean, izan duen islada Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Eguna dela-eta, komunikabideen arreta bereganatu eta, bidenabar, gure gaixotasun, ikusmen urritasun bat izateak dakarren zailtasun eta gure kolektiboarentzat ikerketak duen berebiziko garrantziaren inguruan biztanleria eta Administrazio Publikoa sentsibilizatzeko asmoz urtero esfortzu handia egiten dugu. Aurten hainbat komunikabidek interesa agertu dute eta, batez ere, BioDonostia Ikerketa Institutuak bereziki erretinako distrofiak pairatzen ditugun pertsonei emaniko berri paregabeagatik: Alemanian, Tübingenen zehazki, terapia genikoa deritzon ikerketaalorrean abian jarri diren bi entsegu klinikotan gipuzkoarrek parte hartuko dute, hain zuzen ere. Jarraian egindako egintza eta izandako agerpenen zerrenda duzue, baita horietako bakoitzaren lotura ere: TELEBISTA: • ETB2, 2015/09/27; Asteburuko Teleberrian, Erretinosi Pigmentarioa Cristina Irigoyen oftalmologoa, Javier Ruiz genetista eta Retinosis Gipuzkoa Begisareko bozeramaile den Javier Garcíarekin. • ETB1, 2015/09/27; Gaur Egun, Erretinosi Pigmentarioa Cristina Irigoyen oftalmologoa, Javier Ruiz genetista eta Retinosis Gipuzkoa Begisareko bozeramailea den Javier Garcíarekin. BEGIRA 2015 | 19 Divulgación y Sensibilización PERIÓDICO: • El Diario Vasco, 23/09/2015; edición digital e impresa, Biodonostia forma parte de un ensayo clínico en retinosis pigmentaria. • El Diario Vasco, 25/09/2015, edición impresa, Seis guipuzcoanos con distrofias de retina en un ensayo europeo con terapia génica • Noticias de Gipuzkoa, 26/09/2015; edición digital e impresa, Javier Ruiz Ederra“Hemos diagnosticado a cinco guipuzcoanos de distrofias de retina que participarán en un ensayo clínico europeo”. • Noticias de Gipuzkoa, 28/09/2015; edición impresa. RADIO: • • • • 20 Arrate Irratia, 25/09/2015; Amaia Gereñu. Euskadi Irratia, 25/09/2015; Amaia Gereñu Onda Cero, 25/09/2015, Itziar González Euskadi Irratia, 27/09/2015, Amaia Gereñu Hedapena eta Sentsibilizazioa PRENTSA IDATZIA: • El Diario Vasco, 2015/09/23; idatzizko argitalpenean baita digitalean ere, “BioDonostiak Erretinosi Pigmentarioaren inguruko entsegu kliniko batetan parte hartzen du“. • El Diario Vasco, 2015/09/25; idatzizko argitalpenean, “Erretinako distrofiak dituzten sei gipuzkoar terapia genikoko entsegu europear batetan“. • Noticias de Gipuzkoa, 2015/09/26; idatzizko argitalpenean baita digitalean ere, “Javier Ruiz Ederra:´Entsegu kliniko europear batetan parte hartuko duten eta erretinako distrofiak dituzten 5 gipuzkoar diagnostikatu ditugu”. • Noticias de Gipuzkoa, 2015/09/28; idatzizko argitalpenean. IRRATIA: • Arrate Irratia, 2015/09/25; Amaia Gereñu. • Euskadi Irratia, 2015/09/25; Amaia Gereñuri eginiko elkarrizketa. • Onda Cero, 2015/09/25; Itziar Gonzálezi eginiko elkarrizketa. • Euskadi Irratia, 2015/09/27; Amaia Gereñuri eginiko elkarrizketa. BEGIRA 2015 | 21 Divulgación y Sensibilización Cada año hacemos un esfuerzo por captar la atención de los medios de comunicación y, a través de ello, sensibilizar a la población PUBLICIDAD: • Publicidad en El Diario Vasco sobre el Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria. • Flyers informativos para el Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria. • Carteles informativos sobre el Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria. 22 VÍDEO: Accede al video de Celebración del Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria 2015 a través del siguiente enlace https://youtu. be/3hre0MMuECA o escanea el código QR para ver el vídeo del Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria Accede a la crónica y cobertura de medios y publicidad en torno a la celebración del Día Mundial de la Retinosis Pigmentaria 2015 en el siguiente enlace: http://www.begisare. org/cronica-del-dia-mundial-de-la-retinosispigmentaria-2015/ Hedapena eta Sentsibilizazioa Aurten hainbat komunikabidek interesa agertu dute IRAGARKIAK: • Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Egunaren inguruko iragarkiak El Diario Vascon. • Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Egunaren berri emateko flyerak. • Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Eguna iragartzen zuten kartelak. BIDEOA: Hurrengo loturan eskuragarri izango duzu 2015eko Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Egunaren Ospakizunaren inguruan grabaturiko bideoa: https://youtu.be/3hre0MMuECA Eskaneatu QR kodea Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Egunaren bideoa ikusteko. Hurrengo loturan eskuragarri izango duzu 2015eko Erretinosi Pigmentarioaren Nazioarteko Egunak kronika, iragarki eta komunikabideei dagokienean, izan duen islada: http://www.begisare.org/eu/2015ko-erretinosipigmentarioaren-nazioarteko-egunaren-kronika/ BEGIRA 2015 | 23 Divulgación y Sensibilización sensibilización Ikusmenaren Nazioarteko Eguna Día Mundial de la Visión Elgoibar. 08/10/15 El pasado 8 de octubre, con motivo de la celebración del Día de la Visión, tuvimos ocasión de compartir información y experiencias sobre retinosis pigmentaria y el distintivo “Tengo Baja Visión” con todos aquellos que se acercaron a la casa de cultura de Elgoibar. En este día reivindicamos especialmente el derecho a ver de todas las personas haciendo hincapié en la importancia crucial que tiene en ello la investigación. Muchas gracias tanto a los que os acercasteis, como al ayuntamiento de Elgoibar por ayudarnos a llevar a cabo iniciativas como ésta. Podéis acceder a la charla en el link https:// youtu.be/6llcSj48ErQ. Cobertura en medios de comunicación: La revista Barren entrevistó para la ocasión a Mertxe Arregi, afectada de retinosis pigmentaria con baja visión y socia de Retinosis Gipuzkoa Begisare. 24 Hedapena Hedapena eta eta Sentsibilizazioa sentsibilizazioa Egun berezi honetan, guztiok bat egin dugu ikusteko dugun eskubidea eta, bidenabar, ikerkuntzak duen garrantzia aldarrikatzerako orduan Ikusmenaren Nazioarteko Eguna zela-eta, Erretinosi Pigmentarioa eta “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriari buruzko informazioa jasotzera gerturatu ziren guztiekin solasaldi ederra izan genuen pasa den urriaren 8an Elgoibarreko Kultur Etxean. Egun berezi honetan, guztiok bat egin dugu ikusteko dugun eskubidea eta, bidenabar, ikerkuntzak duen garrantzia aldarrikatzerako orduan. Mila esker etorri ziren guztiei baita Elgoibarreko Udalari ere ekimen hauek aurrera eramaten laguntzeagatik! Hurrengo lotura honetan eskuragarri duzu solasaldia: https://youtu.be/6llcSj48ErQ Ekitaldi honek komunikabideetan izandako islada: Barren aldizkariak Mertxe Arregi, Erretinosi Pigmentarioaren eraginez ikusmen murriztuak eragindakoa eta Retinosis Gipuzkoa Begisareko bazkidea, elkarrizketatu zuen. Eskaneatu QR kodea “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriari buruz Elgoibarren egindako aurkezpenaren bideoa ikusteko. Escanea el código QR para ver el vídeo de la presentación del distintivo “Tengo Baja Visión” en Elgoibar BEGIRA 2015 | 25 Divulgación y Sensibilización Reunión informativa sobre progreso de proyecto en investigación de BioDonostia El pasado sábado 14 de febrero el investigador Javier Ruiz Ederra, responsable de la parte molecular del proyecto de investigación en Retinosis Pigmentaria que está llevando a cabo en el Instituto de Investigación Biodonostia, dio una charla para informar a los participantes en el estudio sobre los resultados obtenidos en el 2014 y el trabajo previsto para este año 2015. Una vez más agradeció la ayuda que anualmente aportamos ya que gracias a ella consigue poder mantener técnicos altamente cualificados que junto con estudiantes que se van incorporando van ampliando el grupo de investigación. Asimismo, nos habló de las estrategias que se han seguido a lo largo del año y nos hizo un resumen de los hallazgos obtenidos. En relación a estos hallazgos nos habló de dos casos concretos; en uno de ellos nos mostró la dificultad que lleva el proceso pero a la vez la esperanza que tienen de poder obtener buenos resultados y en el otro nos dio una gran noticia, este caso va a poder participar en un estudio clínico en Alemania, es decir, gracias a un hallazgo realizado en este proyecto una persona formará parte de un estudio clínico. Finalmente terminó hablándonos de los planes previstos para el 2015, en el que seguirán trabajando con genes conocidos incorporando también los de formas recesivas manteniendo la misma estrategia que hasta ahora. ¡Muchas gracias a ti Javier y a todo el equipo! 26 Hedapena eta Sentsibilizazioa BioDonostia burutzen ari den ikerketa-proiektuak izan duen garapenaren inguruko informazio-bilera Mila esker zuri Javier baita talde osoari ere! Pasa den otsailaren 14ean, Erretinosi Pigmentarioaren inguruan BioDonostia Ikerketa Institutua burutzen ari den ikerketaproiektuaren arlo molekularraren arduraduna den Javier Ruiz Ederra ikerlariak, proiektu honetan parte hartzen dutenei 2014 urtean zehar erdietsi ziren emaitzen berri emateaz gain, 2015 urterako aurreikusi duten lana jakinarazi zien. Aurtengoan ere, urtez-urte elkarteak proiektuari egiten dion ekarpena eskertu zuen, izan ere, laguntza honi esker goi-mailako teknikariak izaten jarrai dezake. Hauekin batera, proiektura gehitzen ari diren ikasleekin batera ikerketataldea astiro-astiro handitzen ari da. Era berean, iaz burutu ziren estrategia ezberdinen inguruan mintzatu zen eta, labur bada ere, izandako aurkikuntzak jakinarazi zizkigun. Azken hauei dagokienean, bi kasu zehatzen inguruan jardun zen; alde batetik, prozesuak berak dakarren zailtasuna adierazteaz gain, burutzen duten lanari esker emaitza onak eskuratzeko duten itxaropena azaldu zigun eta, beste alde batetik, berri benetan on bat eman zigun, izan ere, Alemanian burutuko den entsegu kliniko batetan parte hartzeko aukera izango du ikerketa-proiektu honetan partaide izan den pertsona batek, hau da, proiektu honetan izaniko aurkikuntza bat medio entsegu kliniko batetan hartuko du parte pertsona batek. Azkenik, aurretik dugun urterako aurreikusi dituzten egitasmoak jakinarazi zizkigun; horrela, ezagunak diren geneekin lanean jarduteaz gain, era atzerakorreko geneak gehituko dituzte, beti ere orain arte erabilitako estrategia berbera mantenduz. BEGIRA 2015 | 27 Divulgación y Sensibilización Behobia San Sebastián 2015 y otras carreras populares con camisetas de Retinosis Pigmentaria Cada año sois más los atletas que os animáis a dar visibilidad a la Retinosis Pigmentaria en la Behobia-San Sebastián. Nos llena de emoción ver cómo familiares, amigos y amigos de amigos os solidarizáis con nuestra causa. Este año, además, los oftalmólogos que habitualmente mejoráis nuestra calidad de vida con vuestro trabajo, habéis querido apoyarnos en un ámbito más personal, haciendo también uso de la camiseta divulgativa con los síntomas de la enfermedad. Nos hemos juntado un grupo de “animadores”, algunos con Retinosis Pigmentaria, otros con buena vista, y entre todos hemos ido localizando a los corredores que llevabais nuestra camiseta para animaros al grito de “AUPAAAA, RETINOOOOOSIS”. El localizaros no ha sido tarea fácil pero hemos logrado inmortalizar a varios de vosotros. Los que 28 habéis escapado al radar de los “retinosos”, seguro que nos sabréis perdonar, tenemos una buena excusa. ¡Y lo mejor!, ya no solo se ven camisetas de Retinosis Pigmentaria en la BehobiaSan Sebastián. El pasado 29 de noviembre, varios amigos de la asociación, entre ellos el investigador en Retinosis Pigmentaria Ander Anasagasti, corrieron la Maratón de Donostia con nuestras camisetas. Otro grupo de amigos lo hizo en el Cross Mixto de Zarautz el pasado 06/12. Y para finalizar el año, un grupo de más de 20 corredores utilizaron nuestra camiseta amarilla para la San Silvestre. También hay quien la utiliza para el gimnasio y los entrenamientos. ¡Todo sirve para sacar de la oscuridad a la retinosis pigmentaria! Gracias a los deportistas por elegir nuestra camiseta, a los que las habéis distribuido entre vuestros conocidos por vuestra colaboración, a nuestros acompañantes por prestarnos vuestros ojos, un hombro y lo que haga falta, a los fotógrafos por dejar plasmados momentos tan bonitos… y en definitiva gracias a todos por vuestro apoyo en nuestro trabajo para sensibilizar a la población sobre la existencia de la retinosis pigmentaria, la problemática que la enfermedad conlleva y la importancia crucial de la investigación para lograr la ansiada curación; entre todos conseguiremos avanzar. Hedapena eta Sentsibilizazioa aukera izan genuen. ”Erretinosoen” radarretik ihes egitea lortu duzuenok barkatzen jakingo duzue, izan ere, geure aitzaki ona da. Erretinosi Pigmentarioaren aldeko kamisetak BehobiaSan Sebastián 2015 eta bestelako lasterketa herrikoietan Urtez-urte, gehiago zarete Behobia-San Sebastián lasterketan Erretinosi Pigmentarioari ikuspena ematen animatu zareten atletak. Senide, lagun eta lagunen ezagunek gure lanarekin bat egiteko erakusten duzuen borondateak hunkitu egiten gaitu. Gainera, zuen lanari esker gure bizi-kalitatea hobetzen diharduzuen oftalmologoek, aurtengoan baita arlo pertsonalago batetan ere, gaixotasunaren sintomak laburbiltzen dituzten dibulgaziokamisetak erabiltzea erabaki duzue. Batzuk Erretinosi Pigmentarioarekin eta beste batzuk, ordea, beren bista ona lagun, kontua da gure kamisetak zeramatzaten lasterkariak topatu eta “AUPAAAA, RETINOOOOOOSIS” oihuarekin animatzeko asmoarekin “jarraitzaile” talde bat elkartu ginen. Zegoen jendetzaren artean zuek topatzea kosta baldin bazitzaigun ere, zuetako bat baino gehiago grabatzeko Erretinosi Pigmentarioaren aldeko kamisetak ez dira soilik Behobia-San Sebastián frogan ikusten, hori bai marka! Pasaden azaroaren 29an, gure kamisetak soinean zituztela elkartearen hainbat lagunek, tartean Erretinosi Pigmentarioaren inguruko proiektuan diharduen Ander Anasagasti ikerlaria, Donostiako Maratoian parte hartu zuten. Era berean, pasaden abenduaren 6an, beste lagun-talde bat Zarautzeko Kross Mixtoan aritu zen. Eta urteari amaiera emateko, San Silbestre lasterketa herrikoian 20 lasterkari baino gehiagok osatu zuten talde batek geure kamiseta horia erabili zuen. Eta nola ez, badira eguneroko entrenamendu edota gimnasiora joaterako orduan kamisetok erabiltzen dituztenak ere. Edozein ekimen ongietorria da Erretinosi Pigmentarioa iluntasunetik ateratzeko! Gure kamisetak erabiltzea erabaki duzuen kirolari, zuen ezagunen artean berauek banatu dituzuen lagun, laguntzeko asmoarekin zuen begi, sorbalda eta beharrezkoa izan dena eskaini diguzuen adiskide, horren irudi polittak izatea ahalbidetu duzuen argazkilari eta abarri, mila esker! Azken finean, Erretinosi Pigmentarioa, gaitzak dakarren zailtasuna eta amesten dugun sendabidea erdiesteko lanean ikerketak duen berebiziko garrantziaren inguruan gizartea sentsibilizazio-lanetan zuen laguntza eskaintzen diguzuenei gure esker ona besterik ezin dizuegu adierazi; guztion artean aurrerapausuak ematen jarraituko dugu. BEGIRA 2015 | 29 Divulgación y Sensibilización Campaña de sensibilización sobre Retinosis Pigmentaria en marquesinas, Diario Vasco y web. 30 El 7 de diciembre lanzamos una nueva campaña de difusión y sensibilización sobre la Retinosis Pigmentaria. Bajo el lema “La vida a través de un túnel” tratamos de dar a conocer qué es la retinosis pigmentaria y cómo se convive con ella. Para ello publicamos en marquesinas y prensa de Gipuzkoa carteles con una impactante imagen de un túnel al final del cual encontramos un código QR. El código va vinculado a la web de Retinosis Gipuzkoa - Begisare, en la que se pueden ver vídeos de personas afectadas por esta enfermedad que nos explican cómo les afecta la retinosis pigmentaria en su día a día. Solo si conseguimos “sacar a la luz” la existencia de esta severa enfermedad conseguiremos sensibilizar sobre la importancia de la investigación en ésta y otras distrofias de retina que llevan irremediablemente a la oscuridad a tantas personas. Hedapena eta Sentsibilizazioa Autobus-geltoki, El Diario Vasco eta web-orrialdean gauzaturiko Erretinosi Pigmentarioari buruzko sentsibilizazio-kanpaina Abenduaren 7an Erretinosi Pigmentarioaren difusio eta sentsibilizazio kanpaina bat abian jarri genuen. “Erretinosia: Bizitza tunel barrutik ikusita” lelopean erretinosi pigmentarioa eta berarekin bizitzea zer den ezagutzera eman nahi dugu. Horretarako Gipuzkoako prentsan eta Donostiako markesinetan kanpainaren irudia jarri dugu QR kodea erdian daramala. Kodeak Retinosis Gipuzkoa Begisare-ren webgunean (www.begisare. org) zintzilikatu den edukietara eramaten du non erretinosi pigmentarioak eragindako pertsonen testigantza entzun daiteke, euren egunerokotasuna nola bizi duten kontatzen dute. Gaixotasun latz honen existentzia “argitara ateratzea” lortzen badugu bakarrik erdietsiko dugu bai erretinosi pigmentarioa eta baita itsutasunera garamatzaten beste hainbat erretinako distrofietan ikerkuntzak duen garrantziaz sentsibilizatzea. BEGIRA 2015 | 31 Divulgación y Sensibilización Feria del voluntariado en el campus de Donostia de la UPV El pasado día 22 de abril tuvo lugar la “Feria del Voluntariado 2015” organizada por la UPV y Gizalde y en la que participamos 20 asociaciones. Se trató de una jornada muy amena, en la que tuvimos la oportunidad de sensibilizar a los alumnos y profesores del campus sobre la retinosis pigmentaria, sobre qué significa vivir con una enfermedad progresiva que produce una grave discapacidad visual, sobre el significado de la baja visión y sobre el distintivo “Tengo Baja Visión”, dirigido a 32 mejorar la comprensión y la interacción social de las personas que padecen baja visión. Entre otras actividades, organizamos una pequeña prueba con los conos simuladores de la retinosis pigmentaria, que permitió a los participantes ponerse en nuestra piel, y nuestros ojos, por un minuto. Sirvió para ayudarles a comprender lo difícil que es desenvolverse con una visión en túnel y fue muy grato poder conversar con ellos sobre sus sensaciones una vez realizada la actividad. También tuvimos la oportunidad de comprobar que la campaña de sensibilización que acabamos de poner en marcha está dando ya sus frutos. Varias personas se acercaron a obtener más información sobre la baja visión y el distintivo “Tengo Baja Visión” al haber visto varias marquesinas con los carteles al respecto. Desde Retinosis Gipuzkoa queremos agradecer a los organizadores, Universidad del País Vasco y Gizalde, la posibilidad de sensibilización que nos brindaron así como la eficaz coordinación de la jornada. Hedapena eta Sentsibilizazioa EHU-UPVren Donostiako kanpusean ospaturiko bolondresen feria Pasaden apirilaren 22an, Euskal Herriko Unibertsitatea-Universidad del País Vasco eta Gizaldek antolaturiko “2015 Boluntariotza Azoka” ospatu zen eta, beste 19 elkarterekin batera, gu ere bertan izan ginen. Jardunaldi politta izan zen; izan ere, Erretinosi Pigmentarioa, ikusmen-urritasun larri bat eragiten duen gaixotasun progresibo batekin bizitzeak suposatzen duenaren, ikusmen murriztua zertan datzan eta, azkenik, ikusmen murriztua duten gizon-emakumeen egoeraren ulergarritasuna eta interakzio soziala hobetzea xede duen “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriaren inguruan, kanpuseko ikasle baita irakasleak ere sentsibilizatzeko aukera izan genuen. Besteak beste, Erretinosi Pigmentarioa simulatzen duten konoekin probatxo bat antolatu genuen eta, halaber, partaideek minutu bakar batez bada ere gertuagotik ezagutu zuten nola ikusten dugun. Tuneleko ikusmenak eguneroko bizitza nola baldintzatzen duen ulertzeko balio izan zien eta, jarduera burutu eta gero, aberasgarria bezain atsegina izan zen partaideekin izan zituzten sentsazioak partekatzea. Gainera, duela gutxi abian jarri dugun sentsibilizazio-kanpaina dagoeneko bere fruituak ematen ari dela ohartzeko balio izan zigun. Horrela, ikusmen murriztua eta “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriaren inguruko informazio bila etorritako askok, aitortu zigutenez, autobus-geltokietan jarritako kartelen bitartez izan baitzuten gure berri. Retinosis Gipuzkoa Begisaretik sentsibilizatzen jarraitzeko eskainitako aukeragatik baita, koordinazio aldetik, jardunaldiak izandako eraginkortasunagatik ere zoriondu eta eskerrak eman nahi genizkien antolatzaileei, Euskal Herriko Unibertsitatea-Universidad del País Vasco eta Gizalde. BEGIRA 2015 | 33 Divulgación y Sensibilización Jornada Solidaria en el Día de la Fundación Real Sociedad Fundazioa El pasado domingo 31 de mayo participamos en el Día de la Fundación Real Sociedad Fundazioa, una jornada organizada por la misma fundación y Gipuzkoa Solidarioa. Además de las múltiples actividades organizadas para los más pequeños, tales como partidos entre escuelas guipuzcoanas de fútbol, cabezudos, hinchables y juegos con balón, globo aerostático, magos y payasos, hubo también un espacio para la solidaridad. De la mano de Gipuzkoa Solidarioa, 10 asociaciones sin ánimo de lucro, entre ellas Retinosis Gipuzkoa Begisare, pudimos dar a conocer el trabajo que estamos realizando de una forma muy original. Con el sorteo de dos camisetas de la Real con la firma de todos los jugadores como gancho, se animó a niños y a adultos a participar en un juego que les obligaba a pasar por cada una de las asociaciones para adivinar una palabra clave y recibir un sello. De esta sencilla Pudimos dar a manera, todos nosotros pudimos sensibilizar a conocer el trabajo que los que se acercaron, que no fueros pocos. estamos realizando de una forma muy ¡Una gran idea que esperamos poder repetir original pronto! Hondarribia Elkarlanean 2015 Un año más, Retinosis Gipuzkoa Begisare ha participado en Hondarribia Elkarlanean, un evento organizado por el departamento de servicios sociales del ayuntamiento de Hondarribia para dar a conocer a la población el trabajo que hacemos las asociaciones que apoya. Es una gran iniciativa que nos permite entrar en contacto con la sociedad y sensibilizar sobre la problemática que cada uno de nosotros tratamos. Este año se celebró el domingo 4 de octubre y, a pesar de que el tiempo no acompañó, fueron muchos los que se acercaron y pudieron conocer de primera mano nuestra afección y el significado del distintivo “Tengo Baja Visión”. 34 Hedapena eta Sentsibilizazioa Fundación Real Sociedad Fundazioaren Jardunaldi Solidarioa Pasaden maiatzaren 31ean, Fundación Real Sociedad Fundazioaren Egunean, fundazioak berak eta Gipuzkoa Solidarioak antolatutako jardunaldia, parte hartu genuen. Haurrentzat hainbat ekintza ez ezik, hala nola, Gipuzkoako futbol eskolen arteko partiduak, buruhaundiak, puzgarriak eta baloi jokoak, globo aerostatikoa, magoak eta pailazoak, elkartasunari ere leku bat egin zitzaion. Gipuzkoa Solidarioaren eskutik, irabazi asmorik gabeko 10 elkartek eta hauen artean Retinosis Gipuzkoa Begisare, egiten dugun lana modu original batean kaleratu ahal izateko aukera izan genuen. Arreta-puntua Errealeko jokalari guztiek sinaturiko bi kamiseten zozketa izan zen. Horretarako, letra-zopa bat bete behar izan zuten eta bilatu beharreko hitzak 10 izan ziren; hain zuzen ere, elkarte bakoitzak bat zuen eta, beraz, bai haur baita helduak ere derrigor elkarte guztietatik pasatu behar izan zuten hitza eta zigilua lortu ahal izateko. Joku atsegin hau medio gerturatu ziren guztiak, eta ez ziren gutxi izan, sentsibilizatzeko aukera paregabea izan Sentsibilizatzeko genuen. aukera paregabea izan genuen Laster errepikatzea espero dugun ideia bikaina! Hondarribia Elkarlanean 2015 Beste urte batez, Retinosis Gipuzkoa Begisarek Hondarribia Elkarlanean parte hartu du. Hondarribiko Udalaren Zerbitzu Sozialen Sailak antolatzen duen jardunaldi honek, udaletxeak bere babesa eskaintzen digun elkarteek burutzen dugun lana herritarrei ezagutarazteko aukera eskaintzea du helburu. Gutako bakoitzak ditugun zailtasunen inguruan gizartea sentsibilizatu eta herritarrekin gertuko hartu-emana izateko parada eskaintzen digun ekimena da Hondarribikoa. Aurtengoan jardunaldi hau urriaren 4ean ospatu zen eta, eguraldia lagun izan ez baldin bagenuen ere, jende andana gerturatu eta, beraz, gure gaixotasuna eta “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarriaren esanahia zuzenean ezagutzeko aukera izan zuen. BEGIRA 2015 | 35 Divulgación y Sensibilización Salón Sin Barreras 2015 Durante los días 16, 17 y 18 de octubre Retinosis Gipuzkoa Begisare estuvo presente en Ficoba, recinto ferial de Irún participando en el “Salón sin barreras”, cuyo objetivo es promover la autonomía, la accesibilidad, la participación y la calidad de vida. El stand estuvo abierto de 11:00 a 20:00 horas ininterrumpidamente y una vez más tuvimos ocasión de sensibilizar a tantas personas como se acercaron, sobre qué es la Retinosis Pigmentaria, cómo se ve y qué la caracteriza, haciendo uso para ello de los conos simuladores de la visión en túnel, y de la problemática que padecerla conlleva. Asimismo, tuvimos también ocasión de difundir el distintivo “Tengo Baja Visión”, herramienta que promueve la autonomía de las personas con Baja Visión y que tiene un doble objetivo, por un lado hacer distinguibles a las personas Telemaratón de EITB por las enfermedades raras, 16/12/2015 Euskal Irrati Telebista ha impulsado este año una campaña de solidaridad dedicada a las enfermedades raras. Bajo el lema Ikara dezagun beldurra/Vamos a asustar al miedo, desde el día 4 de diciembre hasta el día 16 del mismo mes, todos los medios de comunicación integrados en el grupo EiTB se han volcado con el EiTB Maratoia. Es la segunda vez que se dedica la campaña a las enfermedades raras; la primera vez fue en 2007. 36 con baja visión que así lo quieran y por otro sensibilizar a la sociedad de que hay un gran grupo de personas, concretamente las personas con Baja Visión, que ni ven bien ni son completamente ciegas. Como refuerzo de la difusión del distintivo tuvimos en marcha el vídeo “Tengo baja Visión” tanto en la pantalla del evento como en nuestro stand. Con el objetivo de sensibilizar a la gente se hizo uso de los conos simuladores de la visión en túnel En este contexto, el pasado 11 de diciembre en el programa Boulevard de Radio Euskadi, Javier García de Retinosis Gipuzkoa Begisare y el Dr. Adolfo López de Munain del IIS Biodonostia hablaron de retinosis pigmentaria. Puedes escuchar la entrevista en el siguiente link: http://audios.ak.cdn.eitb.com/multimedia/ audios/2015/12/11/1832300/ 20151211_12555123_0008127396_ 002_001_BVD_RETINOSI.mp3 El maratón ha tenido un gran éxito, fruto del cual se ha recaudado una gran cantidad de dinero (más de 330.000 euros) que se destinará a proyectos de investigación en enfermedades raras, entre ellas, la retinosis pigmentaria. Hedapena eta Sentsibilizazioa “Oztoporik Gabe” jardunaldia Pasaden urriak 16, 17 eta 18an Retinosis Gipuzkoa Begisare Irungo Ficoba Erakustazokan eta autonomia, irisgarritasuna, partehartzea eta bizi-kalitatearen sustapenera bideraturiko “Oztoporik gabe” jardunaldian izan zen. Gure erakustokia goizeko 11:00etatik arratsaldeko 20:00etara eta etenik gabe zabalik egon zen. Bertan, batetik, Erretinosi Pigmentarioa, bere sitomak eta erakartzen duen ikusmenmota ezagutara emateko asmoz tunel gisako ikusmena simulatzen duten konoak erabili eta, bestetik, berau jasateak sortzen duen problematika azaltzeko beste aukera bat izan genuen. Bestalde, “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarria, ikusmen-urritasuna duten pertsonen autonomia sustatzen duen tresna, aurkezteko parada izan genuen. Horrela, batetik, ikusmen-urritasuna duten pertsonak ikusgarri egin eta, bestetik, guztiz itsu ez izan arren ondo ikusten ez dugun pertsonok osaturiko kolektibo handi baten berri emateko bi helburuak erdietsi ahal izan genituen. Hori dela-eta, “Ikusmen Murriztua Dut” kanpainaren ikus-entzunezkoa ikusgai izan zen erakustazokako pantalla haundi baita gure erakustokian ere. Gaixotasun arraroen aldeko EITBren Telemaratoia 2015/12/16 Aurten Euskal Irrati Telebistak gaixotasun arraroei bere babesa adierazteko xedearekin elkartasun-kanpaina bat sustatu du. Pasaden abenduaren 4tk 16era arte eta ´Ikara dezagun beldurra – Vamos a asustar el miedo´ lelopean, EITB taldea osatzen duten komunikabide guztiak EITB Maratoia deritzonean jardun dira lanean burubelarri. Kanpaina honek gaixotasun arraroei bere elkartasuna adierazten dion bigarren aldia izan da; lehenengoa 2007 urtean izan zen. Testuinguru honetan, pasaden abenduaren 11ean, Radio Euskadiko Boulevard irratsaioan Retinosis Gipuzkoa Begisareko Javier García eta IIS BioDonostiako Adolfo López de Munain Doktorea Erretinosi Pigmentarioaren inguruan mintzatu ziren. Hurrengo lotura honetan entzun ahal izango duzu elkarrizketa: http://audios.ak.cdn.eitb.com/multimedia/ audios/2015/12/11/1832300/ 20151211_12555123_0008127396_ 002_001_BVD_RETINOSI.mp3 Maratoiak erdietsiriko arrakastaren adierazgarri da gaixotasun arraroen, tartean Erretinosi Pigmentarioa, inguruko ikerketa-proiektuetara bideratzeko helburuarekin bildu den dirukopurua (330.000 euro baino gehiago). BEGIRA 2015 | 37 BioDonostia BIODONOSTIA El grupo de Investigación en neurodegeneración sensorial, del Área de Neurociencias del Instituto Biodonostia, ha continuado investigando en distintos aspectos de la retinosis pigmentaria (RP). Informe 2015 Para poder avanzar en la caracterización genético-molecular de los pacientes afectados por esta enfermedad ocular, una vez más ha sido clave la estrecha colaboración con el Servicio de Oftalmología del Hospital Universitario Donostia, así como la activa participación de la Asociación de Afectados por Retinosis Pigmentaria de Gipuzkoa (BEGISARE), tanto por parte de los propios afectados, como de sus familiares y amigos. Este año se han centrado principalmente en el uso del secuenciado mediante la tecnología Ion Torrent y han podido perfeccionar la técnica que desarrollaron a lo largo del año pasado, con objeto de poder aumentar el rendimiento diagnóstico, reduciendo los costes del proceso de manera significativa. Siguiendo esta estrategia, han podido identificar un total de 14 nuevos pacientes portadores de en un total de 6 variantes (siendo una de ellas novel) en 3 genes relacionados con retinosis pigmentaria. Es destacable el hecho de que 4 de estos pacientes son niños o jóvenes portadores asintomáticos, que por su edad aun no han desarrollado la enfermedad, de manera que se les podrá hacer un seguimiento más detallado de su evolución. 38 BioDonostia 2015eko txostena Biodonostia Institutuko Neurozientzia Saileko zentzumenen neuroendekapenean diharduen ikerketa-taldeak Erretinosi Pigmentarioaren (RP) inguruko alor desberdinak ikertzen jarraitzen du. Begiari eragiten dion gaixotasun hau dugun gizon-emakumeon karakterizazio genetiko-molekularrean aurrerapausuak ematen jarraitu ahal izateko ezinbestekoa suertatu da, batetik, Donostia Ospitale Unibertsitarioko Oftalmologia Zerbitzuarekin izaniko elkarlan estua eta, bestetik, Gipuzkoan Erretinosi Pigmentarioak Eragindakoen Elkartea (Begisare) osatzen dugun eragindako baita beraien senide eta lagunen partaidetza aktiboa ere. Aurtengo urte honetan Ion Torrent deritzon teknologia medio buruturiko sekuentziazioaren erabileran jardun dira gehienbat eta iaz garaturiko teknika hobetzeko parada izan dute. Izan ere, hobekuntza-prozesu honek diagnostikoaren errendimendua areagotzea ez ezik, aldi berean, prozesuak erakartzen dituen gastuak nabarmen gutxitzea ere badu helburu. Estrategia honen bitartez, guztira Erretinosi Pigmentarioarekin loturiko 3 generen 6 aldaera ezberdin (horietako bat berria zen) dituzten eta gaitzaren eramaile diren 14 pertsona identifikatu dituzte. Horietako 4 eragindako, beren adinagatik, oraindik inolako sintomarik adierazten ez duten haur eta gazteak direla aipatzekoa da eta honek, halaber, adinean aurrera egin ahala gaitzaren garapena gertutik jarraitzeko aukera eskainiko du. Bestalde, Tübingeneko Ospitale Unibertsitarioak (Alemania) aurrera daraman entsegu kliniko baten lehenengo faseetan erretinako distrofiak dituzten 6 eragindako gipuzkoarren partehartzea urte honen beste mugarrietako bat da. Hain zuzen ere, PDE6A eta CNGA3 geneetan mutazioak dituzten Erretinosi Pigmentarioak eragindako pertsonei BEGIRA 2015 | 39 BioDonostia Uno de los aspectos más destacables de este año ha sido la participación de 6 pacientes guipuzcoanos con distrofias de retina en las primeras fases de un ensayo clínico Uno de los aspectos más destacables de este año ha sido la participación de 6 pacientes guipuzcoanos con distrofias de retina en las primeras fases de un ensayo clínico que está teniendo lugar en el Hospital Universitario de Tübingen (Alemania). Se trata de uno de los primeros ensayos clínicos en terapia génica en Europa, dirigido a pacientes de Retinosis Pigmentaria a causa de mutaciones en los genes PDE6A y CNGA3. El ensayo consistirá en la transferencia génica de una copia correcta del gen PDE6A en la retina del paciente, utilizando vectores virales modificados (virus adeno-asociados o AAVs) que son capaces de insertar la copia correcta del gen en los fotorreceptores, con el objeto de restaurar la función visual. Se espera que en dos años comience el tratamiento en los pacientes que cumplan los criterios de progresión adecuados. Planes para el año 2016 A lo largo del 2016 el grupo de Investigación en neurodegeneración sensorial tiene planeado avanzar en el diagnóstico genético-molecular de aquellos pacientes sin resultados, utilizando la estrategia que desarrollaron en el 2015, consistente en una variante del análisis de Next Generation Sequencing en la que se incluye un pool de muestras de DNA. Recientemente han sido capaces de ampliar el número de genes 40 BioDonostia zuzenduriko entsegu kliniko hau, terapia genikoa deritzon ikerketa-alorrean, Europan burutzen den lehenengoetako bat da. Entsegu hau gaixoaren erretinan PDE6A genearen kopia zuzen baten transferentzian datza eta, horretarako, ikusmena berrezartzeko helburuarekin, fotojasotzaileetan genearen kopia zuzena txertatzeko gai diren bektore biral eraldatuak (birus adeno-asoziatua edota AVVak) erabiliko dira. Entsegu klinikoak bide onetik joanez gero, bi urteren baitan garapen egokiaren irizpideak betetzen dituzten eragindakoei tratamendua aplikatzen hasiko litzaieke. 2016 urterako asmoak 2016 urtean oraindik emaitzarik gabe dauden eragindakoen diagnostiko genetikomolekularrean aurrerapausuak ematea du helburu zentzumenen neuroendekapenean diharduen ikerketa-taldeak. Eta horretarako, ADN lagin-multzo bat barnebiltzen duen Next Generation Secuencing deritzon analisiaren garapena den eta 2015 urtean zehar garatu zuten estrategia erabiliko dute. Duela gutxi lagin-multzo horretan erabil zitzaketen genkopurua handitzea erdietsi dute eta, hortaz, aurreko 31 geneetatik egungo 316ra pasatu da, Entsegu klinikoak bide onetik joanez gero, bi urteren baitan garapen egokiaren irizpideak betetzen dituzten eragindakoei tratamendua aplikatzen hasiko litzaieke. BEGIRA 2015 | 41 BioDonostia utilizados en el pool, pasando de 31 a 316 genes que están relacionados con la práctica totalidad de distrofias hereditarias de la retina conocidas hasta la fecha. Están llevando a cabo un estudio piloto en el que van a incluir a una parte considerable de las muestras de pacientes. Esperan poder conseguir más financiación para poder completar el análisis de los 316 genes en todos los pacientes a lo largo del 2016. Aportación económica al proyecto de investigación Cada año contamos con más ayuda para la recaudación de fondos a aportar al proyecto de investigación en Retinosis Pigmentaria. A este respecto tenemos muchas personas a las que agradecer su disposición y colaboración: • Aportación de la asociación a través de parte de las cuotas de socios, 3766.35 Euros. • Donativos privados de socios, familiares y amigos, 5193.65 Euros. • La aportación de Begiclub, derivada de la venta de artesanías, 3250.00 Euros. 42 • La recaudación por venta de Lotería de Navidad, cada vez mayor, gracias al esfuerzo común de socios, familiares, amigos y, desde hace un par de años, ópticas, centros oftalmológicos y profesionales del proyecto de investigación de BioDonostia, 7790.00 Euros. Todas las aportaciones suman un total de 20.000 Euros, que es la cantidad que en el año 2015 hemos aportado al proyecto de investigación en Retinosis Pigmentaria de BioDonostia. ¡TU APOYO NOS AYUDA A AVANZAR, MUCHAS GRACIAS! BioDonostia hau da, erretinarekin loturiko jaraunspenezko distrofien ia-ia guztiak. Egun aurrera daramaten froga izaerako entsegu batetan eragindakoen lagin-kopuru esanguratsu bat erabiltzen ari dira. Gauzak horrela, 2016 urtean zehar eragindako guztiei 316 geneak barnebiltzen dituen analisia gauzatzeko beharrezkoa den finantzaketa eskuratzea espero dute. Ikerketa-proiektura eginiko ekarpen ekonomikoa Urtez-urte Erretinosi Pigmentarioaren ikerketaproiektura bideratuko diren funtsak eskuratzeko baliabide gehiago ditugu. Horrela izanik, pertsona askori eskertu behar diegu beraien prestutasun eta elkarlana: • BioDonostiako ikerketa-proiektuko profesionalek eginiko esfortzua medio, urtez-urte geroz eta gehiago saltzen den Gabonetako Loteriatik eskuraturikoa, 7790.00 Euro. Ekarpen guztiak aintzat harturik, guztira 20.000 Euroko ekarpena egin dugu 2015 urtean BioDonostian abian dagoen Erretinosi Pigmentarioaren ikerketara. ESKERRIK ASKO GUZTIOI, ZUEN LAGUNTZAK AURRERA EGITEN LAGUNTZEN DIGU! • Bazkide bakoitzak ordainduriko kuotaren zati batetaz baliatuz, elkarteak egindako ekarpena, 3766.35 Euro. • Bazkide, senide eta lagunek emaniko dohaintzak, 5193.65Euro. • Artisaulanen salmentatik Begiclubeko neskek egindako ekarpena, 3250.00 Euro. • Bazkide, senide, lagun eta, bi urtetik hona, optika, oftalmologia-zentru eta BEGIRA 2015 | 43 Retinosis Gipuzkoa Begisare al día RETINOSIS GIPUZKOA BEGISARE AL DÍA Son muchos las presentaciones, simposios, jornadas, seminarios y cursos a los que hemos acudido con el fin de ampliar nuestra formación y estar al día en investigación, divulgación, medios tecnológicos y demás. Concretamente en el 2015 hemos asistido a: • Presentación del libro con derechos de autor cedidos a la asociación “Blues en Cauterets” en Donostia – 11/02/2015 • Rueda de prensa FEDER con motivo del Día Mundial de las Enfermedades Raras 25/02/2015 • Pintxo y txakoli solidarios en favor de las enfermedades raras - 06/03/2015 • Entrega de los XI Premios Solidarios ONCE Euskadi - 10/06/2015 • Presentación psicóloga a disposición de las asociaciones de Gipuzkoa pertenecientes a FEDER - 26/10/2015 • II Jornada de Asociaciones de la Salud en Hospital Donostia - 26/10/2015 • Jornada en Hospital Donostia sobre la participación del paciente en la seguridad clínica – 3/11/2015 44 • 6º Congreso CENTAC de Tecnologías de la Acceisilbidad – 5-6/11/2015 • 3as. Jornadas SEEBV de la Sociedad de Especialistas en Baja Visión – 2022/11/2015 • Curso de comunicación: ¿Cómo realizar una entrevista? – 24/11/2015 • Curso sobre tecnologías accesibles - 16/1110/12/2015 • Partido RETAbet.es GBC – Sevilla – 29/11/2015 • Entrega Premio a la Solidaridad de la Diputación Foral de Gipuzkoa – 04/12/2015 • Comida de ONCE para celebración de Santa Lucía 12/12/2015 Retinosis Gipuzkoa Begisare egunez-egun RETINOSIS GIPUZKOA BEGISARE EGUNEZ-EGUN Gure prestakuntza osatu eta ikerketa, hedapena, baliabide teknologiko eta interesgarria suerta dakigukeen bestelako alorretan ematen diren azken berriak egunean jarraitzeko asmoarekin aurkezpen, mahai-inguru, jardunaldi, mintegi eta ikastaro ugaritan izan gara. Zehazki, 2015 urtean zehar hurrengo hauetan hartu dugu parte: • Donostiako Ospitalean ospaturiko “Osasun Alorreko Elkarteen II. Jardunaldia” – 2015/10/26 • Segurtasun klinkoan gaixoaren partehartzearen inguruko jardunaldia, Donostia Ospitalean – 2015/11/3 • Irisgarritasun Teknologien “6. CEMTAC Kongresua” – 2015/11/5-6 • Egiletza-eskubideak elkarteak dituen eta “Blues en Cauterets” deritzon eleberriaren aurkezpena, Donostian – 2015/02/11 • Gaixotasun Arraroen Nazioarteko Egunaren ildora, FEDERen prentsaurrekoa – 2015/02/25 • Gaixotasun arraroen aldeko pintxo eta txakolin solidarioa – 2015/03/06 • ONCE Euskadiren “XI. Sari Solidarioak” – 2015/06/10 • FEDEReko kide diren elkarte gipuzkoarrei zuzendurik, psikologo baten aurkezpena – 2015/10/26 • SSEBVren (Sociedad de Especialistas en Baja Visión) Hirugarren Jardunaldiak – 2015/11/20-22 • Komunikazio-ikastaroa: nola egin aurre elkarrizketa bati? – 2015/11/24 • Teknologia irisgarrien inguruko ikastaroa – 2015/11/16-2015/12/10 • RETAbet.es GBC – Sevilla partidua – 2015/11/29 • Gipuzkoako Foru Aldundiaren Elkartasun Sariaren Banaketa – 2015/12/04 • Santa Lucía ospatzeko ONCE-ren bazkaria – 2015/12/12 BEGIRA 2015 | 45 Apoyo, Formación y Animación Socio-Cultural LAGUNTZA, PRESTAKUNTZA ETA GIZA-KULTURA AISIALDIA APOYO, FORMACIÓN Y ANIMACIÓN SOCIO-CULTURAL Entendemos que la atención integral es una labor imprescindible que tenemos que llevar a cabo para lograr que mejore la calidad de vida de las personas afectadas y de su entorno familiar. Además de la atención individual y continuada en la que se realizan tareas de acompañamiento, orientación a recursos, apoyo y asesoramiento, a lo largo del año también organizamos actividades de atención grupal, tanto de apoyo y formativas como socio-culturales y deportivas. Concretamente en el 2015 se han llevado a cabo las siguientes actividades: participaron 10 personas, entre afectadas y familiares. Se trabajó en 4 sesiones, cuyos temas y fechas fueron: • 24/01/2015, “Sensibilización y cambio de actitudes en relación con las necesidades y recursos” • 21/02/2015, “Acercamiento a la identificación y manejo de nuestras emociones” Grupo de apoyo psicológico: • 21/03/2015, “Cómo manejamos nuestro pensamiento y cómo influye ello en nuestro bienestar” Un año más, hemos llevado a cabo varias jornadas de apoyo psicológico como recurso facilitador en el proceso de aceptación de la retinosis pigmentaria. En esta ocasión • 25/04/2015, “¿Qué significa y cómo manejamos el distintivo de “Tengo Baja Visión”?” y “Quiénes somos y a dónde vamos”. 46 Laguntza, Prestakuntza eta Giza-Kultura Aisialdia Erretinosi Pigmentarioa duten pertsona eta beraien ingurukoen bizi-kalitatea hobetu ahal izateko, alor ezberdinak barnebiltzen dituen arreta eta zerbitzua eskaintzea ezinbestekoa dela ulertzen dugu. Babesa, baliabideetara orientazioa, laguntza eta aholkularitza bezalako alorrak barnebiltzen dituen egunez-eguneko arreta indibiduala ez ezik, urtean zehar hala laguntza edo prestakuntza xede dituzten nola aisialdiari zuzenduriko taldekako giza-kultura eta kirol jarduera ezberdinak ere antolatu ditugu. Hain zuzen ere, 2015 urtean zehar hurrengo ekintzak burutu ditugu: Babes psikologikoko taldea: Beste urte batez, Erretinosi Pigmentarioaren onartze-prozesua errazten laguntzeko, babes psikologikoko hainbat jardunaldiz baliatu gara. Aurtengoan, eragindako eta beraien senideen artean 10 pertsonek hartu zuten parte. Orotara 4 sesio antolatu ziren, hurrengo data eta gaiekin: • 2015/01/24, “Behar eta baliabideen aurrean, sentsibilizazioa eta jarreraaldaketa”. • 2015/02/21, “Geure emozioen identifikazio eta kudeaketara hurbiltzen”. • 2015/03/21, “Geure pentsamenduak nola kudeatu eta hauek gure ongizatean duen eragina”. • 2015/04/25, “Zer esan nahi du eta nola kudeatzen dugu “Ikusmen Murriztua Dut” bereizgarria” eta “Nor gara eta nora goaz”. Automakillaje ikastaroa: Maiatzean, ikusmen-urritasunak dituzten pertsonentzat bereziki prestaturiko 8 orduko automakillaje ikastaro bat antolatu genuen. Bertan, pertsona bakoitzak dituen beharrei erantzun zitzaien, beti ere norberaren aurpegia eta berezitasunak aintzat hartu eta baloratuz. Horrela, izpiluan zertan begiratu behar izanik gabe, eder jartzeko automakillajeko hainbat teknika erraz ikasi genituen. Izpiluan geure irudia ikusteko beharrik izan gabe, esate baterako, atzamarrarekin errimela eta itzalak nola margotu eta marra begia itxirik nola egin erakusteaz gain, emaitza bikaina erdiesteko oinarria eta koloretea nola erabili irakatsi ziguten. BEGIRA 2015 | 47 Apoyo, Formación y Animación Socio-Cultural Curso de Automaquillaje: En mayo organizamos un curso de 8 horas de automaquillaje especialmente diseñado para personas con discapacidad visual. En él se cubrieron las necesidades de cada persona, ayudando a valorar el rostro y los rasgos que cada uno posee. Aprendimos técnicas sencillas de automaquillaje que permiten ponerse guapa sin necesidad de mirarse en el espejo. Por ejemplo, nos enseñaron a aplicarnos el rímel y las sombras con el dedo, a pintarnos la raya con el ojo cerrado y nos hicieron hincapié en cómo utilizar la base y el colorete para lograr un resultado perfecto, aun sin necesidad de ver nuestra imagen en el espejo. Ferrería de Mirandaola y Aula de los años 50: El pasado 18 de abril 23 amigas y amigos de Retinosis Gipuzkoa Begisare participamos en la excursión organizada para conocer el pueblo de Legazpi y su fantástica ferrería Mirandaola. Comenzamos la visita disfrutando de las maravillosas vistas del valle desde Mirandaola. El tiempo nos acompañó y nos permitió conocer el enclave en todo su esplendor. Después de una detallada explicación de 48 Bir, la apasionada guía turística que nos acompañó, entramos en la ferrería donde los ferrones vestidos como en el siglo XVI pusieron en marcha la maquinaria y el agua movió gigantescos fuelles y martillo con el que golpearon el hierro al rojo vivo. Junto a la ferrería se encuentra la Capilla de Mirandaola, donde se conmemora el famoso milagro de la Santa Cruz. Para terminar, los ferrones realizaron el delicioso pintxo-ferrón en las brasas de la ferrería. Posteriormente, nos dirigimos a la iglesia del pueblo donde Bir nos mostró la cruz de Mirandaola y nos terminó de contar en detalle la historia de la misma iniciada en la capilla de Mirandaola. Y de ahí a comer, importante antes de ir a la escuela a demostrar nuestros conocimientos. Sí, sí, a la tarde todos los participantes nos sentamos en los pupitres de la antigua escuela de frailes, donde Bir nos condujo amenamente por lo que una vez fue una escuela de chicos y nos mostró qué se hacía en clase y cómo se entretenían los chavales en el recreo. Todo muy ameno y divertido, y muy muy curioso. En definitiva, pasamos un fantástico día donde no faltó de nada. Y lo mejor, Legazpi debe dar mucho más de sí, así que ya estamos pensando en la siguiente visita al pueblo. Laguntza, Prestakuntza eta Giza-Kultura Aisialdia Mirandaolako Burdinola eta 50. Hamarkadako Ikasgela: Joan den apirilaren 18an Retinosis Gipuzkoa Begisareko 23 lagun elkartu ginen Legazpi herria ez ezik Mirandaolako burdinola zoragarria ere ezagutzeko. Lehendabizi Mirandaolara abiatu ginen eta bertan burdin haranak eskeintzen dituen bista paregabeaz gozatzeko aukera izan genuen. Eguraldi hobezina izan genuen lagun eta horrek lekua bere osotasun ederrean ezagutzea ahalbidetu zuen. Bir gidari sutsuak hainbat azalpen eman ondoren, burdinolan sartu ginen. Bertan, XVI. mendeko jantziekin olagizonek makineria martxan jarri zuten, urak hauspo erraldoiak mugitzen zituen eta mailuak gori-gori zegoen burdina lantzen zuen. Burdinolaren ondoan Mirandaolako Kapera kokatzen da, Gurutze Santuaren mirariaren oroitzapenaren leku. Bisita amaitzeko, olagizonek ola-pintxoa egin zuten burdinolako txingarretan. Ondoren, herriko elizara zuzendu ginen eta Birrek Mirandaolako gurutzea erakutsi zigun, Mirandaolako kaperan hasitako azalpenak amaituz. Eta jarraian bazkaltzera joan ginen, guztiz beharrezkoa genuen indarrak hartzeko, gero gure ezagupenak eskolan erakutsi behar genituen eta. Bai, bai, arratsaldean partehartzaile guztiak garai bateko praile eskolako gela bateko pupitreetan eseri ginen eta Bir izan zen berriro ere bere azalpenen bitartez garai hartako neska-mutilek (bereizirik noski) klasean eta jolas-orduan egiten zituzten hainbat joku, ekintza, zigor, eta abar kontatzen jardun zena. Dena oso arin, entretenigarri eta dibertigarria izan zen eta oso oso bitxia. Azken batez, egun zoragarri bat igaro genuen ezertxo ere faltan bota barik. Eta hoberena zera da: Legazpik hori baino gehiago du emateko, beraz, hurrengo txangoa noiz antolatuko zain gaude jada! Trenaren Museoa eta Loiolako Santutegira bisitaldia: Pasaden ekainaren 13an, Retinosis Gipuzkoa Begisareko 17 bazkide eta lagunek Trenaren Museoa eta Loiolako Santutegia, Azpeitian, bisitatu genituen. Gure gidari Enekoren eskutik, iraultza industriala ekarri zuten tren zaharretatik hasi eta Bilboko Metroan erabiltzen diren unitate modernoetaraino, Euskadiko trenen historia zehazki ezagutu ahal izan genuen. Antzinako motore elektriko bat martxan jarri zuten eta poleaz, uhalez eta enbarratuz 16 makina funtzionarazten ikusi genuen. BEGIRA 2015 | 49 Apoyo, Formación y Animación Socio-Cultural Museo del Ferrocarril y Santuario de Loyola: 1738. Durante toda la visita tuvimos ocasión de tocar muchas de las estatuas, piezas, piedras, etc. Una vez más descubrimos las maravillas que tenemos a nuestro alrededor que junto con la buena compañía nos hicieron disfrutar. El pasado sábado 13 de junio 17 socios y amigos de Retinosis Gipuzkoa Begisare visitamos el Museo del Ferrocarril y el Santuario Navidad con Paloma San Basilio y Los de Loyola en Azpeitia. De la mano de Eneko nuestro guía, conocimos con detalle la historia de los ferrocarriles de Euskadi, desde los viejos trenes con los que llegó la revolución industrial hasta las modernas unidades del Metro de Bilbao. Pudimos presenciar la puesta en marcha de un antiguo motor eléctrico que hace funcionar 16 máquinas a través de un complejo sistema de poleas, correas y embarrados. Finalmente retrocedimos en el tiempo viajando en trenes centenarios remolcados por veteranas locomotoras de vapor, a través de los verdes paisajes de Valle del Urola, haciendo el recorrido de desde Azpeitia a Lasao. Después de comer, visitamos el Santuario de Loyola de la mano de nuestra guía Tania que nos presentó con detalle la Casa Torre medieval, la conocida como “Casa Natale” donde nació en 1491 Íñigo de Loyola, el futuro San Ignacio y se convirtió a Dios en 1521. Visitamos también la basílica que data de 50 Chicos del Coro: Una vez más Retinosis Gipuzkoa Begisare despide el año contribuyendo en una causa solidaria. El pasado 11 de diciembre, 54 socios y amigos de la asociación asistimos al Festival Solidario de Navidad de Super Amara, cuya recaudación por venta de entradas se destinará al 100% a la Asociación Guipuzcoana de Autismo GAUTENA. Disfrutamos del espectacular concierto de Paloma San Basilio y Los Chicos del Coro que nos presentaron “Voces para el alma”, canciones universalmente conocidas intercaladas con temas contemporáneos. Como no podía ser de otra forma, antes de acudir al concierto, brindamos por el nuevo año, porque traiga alegrías a las personas afectadas de retinosis pigmentaria en forma de avances en la investigación de la enfermedad. Laguntza, Prestakuntza eta Giza-Kultura Aisialdia Azkenik, denboran atzera egiteko aukera izan genuen, antzinako lokomotoreak tiratutako tren zaharretan bidaiatuz, Urolaren haraneko paisaia berdeetatik Azpeititik Lasaorako bidaia eginez. Bazkalostean eta, oraingoan, Tania gidari genuela, Loiolako Santutegia bisitatu genuen. Bere eskutik ertaroko Dorretxea erakutsi zigun, “Casa Natale” deritzon eraikin honetan 1491 urtean Iñigo de Loyola jaio zen, gerora San Ignacio izango zena, eta kristau bihurtu zen 1521ean. Era berean, 1738an eraikitako basilikan izan ginen. Bisita guztian zehar estatua, pieza, harri, eta abar eskuekin ikutzeko aukera izan genuen. Beste behin, gertu izanagatik kasu askotan gertatu bezala askok ezagutzen ez genuen harribitxietako bat deskubritu genuen. Eta hau konpainia eta aldarte onarekin konbinatuz gero, pasa genuena bezalako egun borobilaz gozatzeko aukera izaten da. Gabonak Paloma San Basilio eta Los Chicos del Coroko partaideekin: Aurtengoan ere, urteari amaiera emateko Retinosis Gipuzkoa Begisarek ekitaldi solidario batetan parte hartzea erabaki du. Pasaden abenduaren 11ean, elkarteko 54 bazkide eta lagunek Super Amarak antolaturiko “Gabonetako Festibal Solidarioan” izan ginen. Ekitaldi honetarako sarreren salmenta medio bilduriko diruaren %100a GAUTENA Autismoaren Gipuzkoako Elkartera bideratuko da. Paloma San Basilio eta Los Chicos del Coroko kideek aurkezturiko “Voces para el alma” ikuskizun paregabeaz gozatu genuen. Bertan, mundu guztian zehar ezagutzen diren doinuak abesti garaikideenekin uztartu zituzten. Nola ez, kontzertura joan aurretik, urte berriagatik topa egin genuen baita Erretinosi Pigmentarioa pairatzen dugunok gure gaixotasunaren inguruan ikerketaren alorretik berri onak izan ditzagun ere. URTE BERRI ON DANOI! ¡FELIZ AÑO NUEVO! 2016 BEGIRA 2015 | 51 Acuerdos de colaboración y Sinergias ELKARLANERAKO HITZARMENAK ETA SINERGIAK ACUERDOS DE COLABORACIÓN Y SINERGIAS Tratándose la nuestra de una asociación socio-sanitaria, es importante para el bien de las personas afectadas que permanezcamos cerca tanto de los profesionales que nos tratan como de otras asociaciones y federaciones que, aun dedicándose a otras patologías, comparten con nosotros objetivos y acciones. Solo así se generarán sinergias que repercutan de forma positiva en la calidad de vida de las personas afectadas por retinosis pigmentaria. Este año son varios los acuerdos suscritos y los resultados positivos son ya palpables. Nuevo espacio de atención a personas afectadas en el Hospital Donostia: Gracias al Hospital Donostia, desde el pasado mayo disponemos de un espacio compartido en sus instalaciones que nos permite dar un mejor servicio a las personas que sufren distrofias de retina, así como estar más cerca de los especialistas. Nos encontramos en él todos los martes a la mañana, de 9:00 a 14:30h., coincidiendo con el día en el que pasa consulta la Dra. Cristina Irigoyen, responsable del área clínica del proyecto de Investigación en Retinosis Pigmentaria que está llevando a cabo el Instituto BioDonostia. Estamos francamente contentos con la atención que podemos prestar desde este espacio. Hay muchas personas afectadas de distrofias de retina que, por uno u otro motivo, no se habían acercado a nuestra asociación. La cercanía a la consulta donde se les revisa y el trabajo coordinado con la 52 Elkarlanerako hitzarmenak eta Ssinergiak Giza-osasunaren alorrean kokatzen den elkartea izanik geurea, Erretinosi Pigmentarioa dugun pertsonentzat garrantzitsua suertatzen da artatzen gaituzten aditu baita, bestelako patologietan jardun arren, gure helburu eta ekintzen antzekoak dituzten elkarte eta federakuntzengandik gertu egotea. Izan ere, soilik horrela sortuko ditugu gure gaixotasuna dute pertsonen bizi-kalitatea hobetzea erakarriko duten sinergiak. Aurtengoan hainbat izan dira hitzarpeturiko akordioak eta dagoeneko emaitzak agerikoak dira. Eragindako pertsonak artatzeko gune berria Donostia Ospitalean: Pasaden maiatzaz gero, eta Donostia Ospitaleari esker, batetik, erretinako distrofiak pairatzen dituzten pertsonei zerbitzu hobea eskaini eta, bestetik, adituengandik hurbilago egoteko aukera ematen digun, eta bestelako elkarte batzuekin partekatzen dugun, gune berri bat dugu erabilgarri. Bertan izaten gara astearte goizetan, goizeko 9:00etatik 14.00ak arte; hain zuzen ere, BioDonostia Institutua Erretinosi Pigmentarioaren inguruan burutzen ari den ikerketa-proiektuaren arlo klinikoaz arduratzen den Cristina Irigoyen Doktoreak kontsulta duen eguna. Gune berri honetatik eskain dezakegun arretarekin oso pozik gaude. Izan ere, arrazoi bat edo beste edozein medio, asko dira erretinako distrofiak izanik geure elkartera gerturatu ez ziren pertsonak. Beraien errebisioak pasatzen dituzten kontsultatik BEGIRA 2015 | 53 Acuerdos de colaboración y Sinergias Dra. Irigoyen está siendo clave para que estas personas, desinformadas en muchos aspectos importantes relativos a su discapacidad, dispongan ahora de recursos que les permitan tener una mejor calidad de vida. Convenio de colaboración entre Retinosis Gipuzkoa Begisare y el Colegio de Médicos de Bizkaia: El pasado 21 de abril la Asociación de Afectados por la Retinosis Pigmentaria de Gipuzkoa Begisare y el Colegio de Médicos de Bizkaia firmaron un convenio cuyo objetivo primordial es difundir y dar a conocer a los colegiados médicos y a la sociedad la existencia, fines y actividades de la asociación. Acudieron a la firma por parte del Colegio de Médicos de Bizkaia su presidente Dr. Cosme Naveda y la responsable del departamento de comunicación Irune Pascual, y por parte de la Asociación Retinosis Gipuzkoa Begisare la presidenta Itziar González y la responsable médico de la Asociación Arantza Uliarte. Ya somos parte de FEDER: Desde el pasado 9 de julio hemos pasado a formar parte de FEDER, la Federación Española de Enfermedades Raras, que trabajan para defender, proteger y promover los derechos de los más de 3 millones de personas con enfermedades raras en España. La Federación une a toda la comunidad de familias, haciendo visibles sus necesidades comunes y proponiendo soluciones para mejorar su esperanza y calidad de vida. El movimiento asociativo lucha para que se garantice en condiciones de equidad, la plena integración social, sanitaria, educativa y laboral de las personas afectadas. Declaración de la OSI Donostialdea sobre implicación del paciente en su seguridad: El 3 de noviembre nuestra Asociación Retinosis Gipuzkoa BEGISARE participó 54 en una jornada organizada por el Hospital Universitario de Donostia, integrado en la OSI DONOSTIALDEA, con el objetivo de que representantes de las Asociaciones del ámbito de la salud, profesionales sanitarios y gestores hospitalarios, debatiéramos sobre la participación e implicación del paciente en su seguridad clínica. Tras el debate, las Asociaciones presentes nos adherimos a una Declaración de la OSI DONOSTIALDEA sobre “la implicación del Paciente en su seguridad”, adquiriendo el compromiso de actuar como aliados del Hospital para extender la cultura de la seguridad a la Sociedad en general. Elkarlanerako hitzarmenak eta Sinergiak horren gertu egotea eta, batik bat, Irigoyen Doktorearekin koordinazio-lana funtsekoa suertatzen ari da beren desgaitasunari loturiko arlo garrantzitsuetan zuten informaziogabezia gainditu eta bizi-kalitate hobea izaten lagunduko dien baliabideen berri izaterako orduan. Elkargoak, xede nagusitzat kolegiaturiko mediku baita gizarte osoari ere gure Elkartearen existentzia, helburu eta jardueren hedapenean lagundu eta berri ematea duen kolaborazio-hitzarmena sinatu zuten. Retinosis Gipuzkoa Begisare eta Bizkaiko Medikuen Elkargoaren kolaborazio-hitzarmena: Pasaden uztailaren 9az gero, FEDEReko (Federación Española de Enfermedades Raras) kide gara. Erakunde honek espainiar Estatuan gaixotasun arraroak dituzten 3 milioi pertsona baino gehiagoren eskubideak defendatu, babestu eta sustatzeko lanean jarduten du. Horrela, federakuntzak familia guztiek osatzen duten kolektiboa barnebiltzen du eta, hortaz, bere itxaropen eta bizi-kalitatea hobetzeko xedearekin beren beharrak agerian jartzeaz gain konponbideak proposatzen ditu. Elkarte mugimenduak berdintasunean oinarrituriko baldintzetan, giza-, osasun-, hezkuntza- eta lan-arloan eragindako pertsonen erabateko integrazioa bermatzeko dihardu lanean. Pasaden apirilaren 21ean, Erretinosi Pigmentarioak Eragindakoen Gipuzkoako Elkarteak, BEGISARE eta Bizkaiko Medikuen Dagoeneko FEDEReko kide gara: Bere segurtasunean gaixoak duen partehartzeari buruzko OSI Donostialdearen adierazpena: Pasaden azaroaren 3an, Retinosis Gipuzkoa Begisarek OSI Donostialdean barnebildurik dagoen Donostia Ospitale Unibertsitarioak antolaturiko jardunaldi batetan hartu zuen parte. Aipaturiko jardunaldiak osasun arloko Elkarte, osasun-aditu eta ospitaleetako kudeatzaileek gaixoek bere segurtasun klinikoan duten partehartze eta konpromezuaren inguruan eztabaidatzea izan zuen helburu. Mahai-inguruaren ostean, jardunaldian parte hartu genuen Elkarteak “gaixoak bere segurtasunean duen partehartzeari” buruz OSI Donostialdeak eginiko Adierazpenera atxiki ginen eta, hortaz, gizarte osoan segurtasunaren kultura hedatzeko lanean Ospitalearen bidaiakide izateko konpromezua hartu genuen. BEGIRA 2015 | 55 EGIN ZAITEZ BAZKIDE Zu bezalako pertsonen laguntzak aurrera egiten lagunduko digu. HAZTE SOCIO El apoyo individual de personas como tú nos ayudará a avanzar. www.begisare.org Carlos Vela BEGISARE Erretinosi Pigmentarioak Eragindakoen Gipuzkoako Elkartea Etxaide Kalea, 14 - 6. 20005 DONOSTIA 943 42 43 85 676 89 41 57 www.begisare.org [email protected]
© Copyright 2025