NÁHUATL (nahua o mexica) 1 Traducción de la Ley de Mediación, Conciliación y Promoción de la Paz Social para el Estado de México 2 NÁHUATL (nahua o mexica) Enrique Peña Nieto tlanauatijketl tlen tlali pilmexko. Ne katltlanauatili nextiliya ni. tlen tlajtotlkuajkuatlchiuane mo neki ma ki ixmatika in tlajtotl uan in ixtlamatilistli tlen ne maseuatlme, uan nochi tlen moneki ma ti matika kema ne maseuatlme mo tlapopotluiya ika no amatlanauatili. IX. Ti tlejtose nochi tlem no neki ma ti matika sekino teepaleuiyane tlen ki tekiuiya ni amatlanauatili. X. Mo neki ma ti tlejtoka tlen uelis panos tlaj ti tekiuise ni amatlanauatili uan XI. Mo neki ma ti tlentoka tlen in tekikitl tlen ne maseuatlme tlen ueli tekiti ipan ni amatlanauatili. pitlmexkotlalikin Tlanauatili tlen to kualnemilis matlajtli pouali uan sempouali uan matlajtli uan se. Ne katltlanauatili tlen pitlmexkotlali tech nauatiya. TLANAUATILI TLEN KAAME UELIS MO SENKAUAS KUALANTLI, KAAME UELI TI MO TLAPOPOTLUISE UAN TI TEEIJLISE, UAN KAEME KUALI TI YOTLTOSE IPAN NI PILMEXKOTLALI. Ome. Nochi ne maseuatl in itechmoneki ma momaxtika kaameki senkauakauase in kualantli ika pakilistli ipan ne katltlamaxtilistli uan nojkiya ma te maxtika, kaame uelis ti istose ipan pakilistli. Tlen ijyo Tlen nochi tlanauatili tlen uala ipan ni amatl. Eyi. Nochime ne maseuatlme tlen istoke ipan ni pilmexkotlali mo intechmoneki ma mokajkamouika, tlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, mo tlajtlapotluika, uan ma ki senkauaka in kualantli ika pakilistli. Tlanauatili Se. Ni tlanauatili nochime uelis ti tekiuise pampa ika ni ki neki ti temose: I. Ma ti kuatlchiuaka tlen kuali ipan ti yotltoke, ma ti kualchiuaka kajame mo uika ne meseuatlme ika kuali yeuale tlen maaseutlme tlen istoke ipan pilmexkotlali. II. Tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise III. Ma ki chiuaka ax oui ni tekiuilistli tlen nochime maseuatlme IV. Ma ti tlalika kaame uelis ti chiuase o tlanki uelis ti chiuase uan ijkino uelis ti tekiuise ni tlanauatili. V. Ma tlajtlachilika kaame tekite ne koyomaseuatlme tlen ki senkaua kualantli kaame uelis ki temose ne maseuatlme mano tlapopotluika, moneki ma ti tlalika nochi tlen ti chiuase. VI. Mo neki mati kuatlchiuaka nochi katltlanauatili tlen tekichiuane o axtekichiuane VII. Ma ti kitake ne kualantli tlen uelis mo senkauas, kej tojuanti ti tlentoua ipan ni amatlanauatili. VIII. Te tlejtose tlanki mo neki ma ti matika ne maseuatlme tlen teepaleuise ipan ni tekitl, ne tlajtotlpajpapane uan Pampa nika istoke me maseuatltsitsi tlen kamati seto in tlajtotl, ne koyotlanauatine mo neki ma ki mojmoyeka ni amatlanauatili uan ijkino ni maseuatlme nojkiya uelis ki tekiuise ni tlanauatili san kejame injuanti mo majtoke ki senkaua in kualantli. Naui. Ne tlanauatiyane tlen mexkotlali, ipan ne tlanauatiyane tlen tlanauatijketl tlen pilmexkotlali mo neki ma ki selo ni talanaualitli ipan tlamaxtili, kaame uelis ti mo kajkamouise, kaame uelis ti mo tlapotluise uan ijkino mo senkauas kualantli. Makuili. Mo neki ma mokuamachili ni uan ijkinop uelis uelis I pati elis. I. Tlanauatili: tlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan ni pilmexkotlali. II. Tlen kuali nemilistli: tlen kuali nemilistli tlen tlanauatili tlen kaame uelis 3 Traducción de la Ley de Mediación, Conciliación y Promoción de la Paz Social para el Estado de México mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan ni pilmexkotlali tlen ki chiua tlanauatiyane. III. Tlajko pampa tlanauatiya: tlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan ni pilmexkotlali. IV. Tlajko pampa tlanauatiya tlen teepaleuiyane ma mo tlapotluika uan tlasenkaualistli kuali: nochi katltlapaleuilistli tlen kis chijtoke ni istoke pampa tech paleuise kaame ti senkauase to kualantli kej tlejtoua ni amatlanauatili. V. Sejkano kani uelis mis paleuise tlanauatili tle tlanenpa tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan ni pilmexkotlali, tlen ki neki ki kuatlchiuase kualantli ika ni amatlanauatili. VI. Sejkano kani uelis mis paleuise tlanauatili tle amo tlanauatijketl tlen to mexko: ne maseuatlme, se maseuali, miyeke o tlen tepajpaleuiyane tlen ki neki tee paleuise ma ki senkauaka kualantli ika ni amatlanauatili. VII. Tlapaleuilistli: ni kema se o miyeke teepaleuiyane kalaki kin paleuiya ne maseuatlme tlen mo kualanijtoke uan ma mo senkauaka kuali. VIII. Tlapopotluili: ni kema ne meseuatlme kin palaeuiya ma ki senkauaka in kualantli kin kajkamouijtikate uan kin itltikate kaame uelis mo senkauase kuali. IX. Tlasenkaualistli kuali: nochi tlen ti tlejtojke tech kamouiya tech ijliya kaame uelis tech senkauilise to kualantli, kema se akajya tech ixpano no neki ma tech tlaxtlauili tlen ipati. X. Teepaleuijketl; ni maseuali I tekitl, ma te paleui uan ijkino uelis ti mo srnkauase kuali. XI. Tlayejyekojketl; ni teepaleuijket uelis ki chiuas ma mosenkauaka kuali uan axochi. XII. Tlasenkaualistli. Ni kampa mo ijkuiloua kaame timo senkaua. XIII. Tlasenkaualistli kuatlchiualistli; kampa mo ijkuilo kaame mo senkaua tlen mo kualanijtoke uan kaame uelis mo senkauase uan mo tlapotluise tlen melaua. Tlanauatili ome Nochi ne katltlauatili tlentlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan tlasenkaualistli kuatlchiualistli. Chikuase. Tlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan tlasenkaualistli kuatlchiualistli, istose ipan katltlanauatili tlen nochi pilmexkotlali. Chikome. Ipan pilmexko tlali ueli ki chiua uelis tlanauatis kampa tlasenkaua, uan ipan nochi ipan chinankome kampa mo neki. Chikueyi. Ipan pilmexko uelis tekitis uan ijkino uelis ki senkauase kualantli, nochi tlen kin asi. Chijnaui. Ipan pilmexko onka ni: I. Tlamojmokuitlauilistli tlaj mochiua ni amatlanauatili II. Amo ma tlainamaka kema te tlajtotlmaka, teepaleuiya, Tlasenkaualistli kuatlchiualistli III. Chiualistli uan tlamokuatlauistli ipan katltlanauatilistli tlentlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan tlasenkaualistli kuatlchiualistli. IV. Ma ti chiuaka amoxtli kampa tech ijlia kaame ti tlamochitlauise ipan nochi tlan ni amatlanatili mo chiua. tlen tlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan tlasenkaualistli kuatlchiualistli. V. Ma ti tijlika ne tlasenkauane tlen tlanauatijketl tlen mexko, ma ki chiua amaxtli tlen ika kin maxtix ne maseuatlme teepaleuiyane tlen tekitise ipan ni amatlanauatili 4 NÁHUATL (nahua o mexica) VI. Ti kin maxtise ne maseuatlme teepaleuiyane. VII. Ti tlejtose ipan nochi tlanauatiyane, nochime ne maseuatlme teepaleuiyane tekitise sanke tlejtoua ni amatlanauatili. VIII. Ti kin tlaskitltise uan ti kin ixmatise ne teepaleuiyane, tlajtotlixkuajkuapayane, uan nochi maseualtme tlen ki ixmati seyon tlajtoli uan tlajlamikilistli. IX. Ti kin tlaskitltise ne katltlamaxtilistli tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan tlasenkaualistli kuatlchiualistli tlanauatili X. Ma ti inuamouikaka tlen nochi tekiti ipan ni amatlanauatili. XI. Ma ti teijlika kaame uelis istose ne maseuatlme ipan axkualantli. XII. Ma ti kin paleuika na amoxme tlen kamati ipan ni amatlanauatili XIII. Ma ti teijlika nochi tlen ti senkaua ipan ni amatlanauatili. XIV. Ma ti teijlika ipan ueyitlanauatiyane keski kualantli ti senkajtoke. XV. Uan nochi tlen ytlejtoua ni amatlanauatili. ti yotltose ipan tlasenkaualistli kuatlchiualistli, ni uelis ki tekiuise ne teepaleuiyane tlen tlainame uan axto mo neki ma mo tlaskitltika ipan pilmexkotlali. Matlajtli uan eyi: Tlaj ne teepaleuiyane kipia ni, uankino uelis tekitise: I.Tlaj injuanti teepaleuiyane miyake maseuatlme a.-Ma mo tlaskitltijtoke ipan to tekichijketl tlen mexko. b.-Moneki ma ki pixtoka in tlajtotl tlen kaame tekitise, uan tlanki ki neki. c.- Mo neki ma tlejtoka kaame mo nauatiya. d.- Ma mo tlaskitltijtoke ipan to tekichijketl tlen pilmexkotlali. e.- Mo neki ma ki pixtoka kaame tekiti ipan to tekichijketl tlen pilmexkotlali. f.- uan nojkia mo neki ma ki chiuaka tlen to tlanauatijka tlen pilmexkotlali. II. Tlaj se maseuali tekite Isetlti: a.- Ma ki senkajto tlen mo maxtijto b.-Tlen mo maxtijto mo neki ma ki setluilika ipan to tlanauatijka tlen pilmexkotlali. c.- Mo neki ma ki ixmati uan ma ki tekiui tlen I itechmoneki. d.- Ma isto ipan to pilmexkotlali. e.- Uan nochi tlen ki tlajtlanise teipa. Matlajtli. Katltlanauatilistli tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan tlasenkaualistli kuatlchiualistli, istose ipan katltlanauatili tlen nochi pilmexkotlali tlen mexkotlali kampa ki senkaua kualantli, teepaleuise uan axtlainamase, sanke tlejtoua ni amatlanauatili. Matlajtli uan naui: Tlen to tlanauatijka tlen pilmexkotlali ika tlanauatili ki pias matlajtli tonati uan ki itas kani uala ne amatl o maseuatlme tlen ki neki mo tlaskitltise ipan ni tekitilistli. Matlajtli uan se: Tlanke mo neki ki pias uan ki matis se tlanauatijketl tlen pilmexkotlali, tlejtose ne tlanauatiyane tlen pilmexkotlali ipan teepaleuiyane, se teepaleuijketl no neki ma tekititoj ipa ni amatlanauatili. kaxtoli: In tekitl ne maseuatlme tlen tekite milleke ue tekite ipan teepaleuilistli uan tlasenkaualistli kuatlchiualistli: Tlanauatili eyi I. Ki chiuase ne maseuatlme teepaleuiyane ma ki chiuaka tlen mo ijtoua ipan ni amatlanauatili uan nochi tlen motlajtlaniya tlen nochi mo ijita. II. Ma ti teeijlika ipan ne pilmextotlali keski maseuatlme kin paleuijtike. Tepaleuiyane tlen tlaimana. Matlajtli uan ome: Tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali 5 Traducción de la Ley de Mediación, Conciliación y Promoción de la Paz Social para el Estado de México III. Ma mo kauilika ma kin tlajtlachilika kaame tekiti, san ke tlejtoua ipan ni amatlanauatili. Kaxtoli uan se: Ne maseuatlme tlen teepaleuiya uelis ilise tlen tlainama uan tlen axkana teeinama. Ne teepaleuiyane injuante mo maxtijtoke uan tlen mo tlaskitltijtike ipan pilmexkotlali, uan katlpatlaleuiyane tlen,tlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli. Ne teepaleuiyane tlen tlainama ne injuanti ya maseuatlme tlen mo tlaskitltoijtoke, kin kauiliya ma tekitika ipan pilmexkotlali. Tlen ompa Tlanauatili Se: teepaleuilistli, tlapopotluili uan tlasenkaualistli kuali. Kaxtoli uan naui: Kejni mo neki m amo senkauaka ne kualantli uan ijkino uelis kuali ti istose nochime ikatlapaleuilistli, tlapopotluili uan kuali tlasenkaualistli. Sempouali: Tlanauatili tlen ni teepaleuilistli, tlapopotluili uan tlasenkaualistli kuali, nika etlto: I. Mo neki ma ki nekika tlapaleuise, uan ijkino uelis ki chiuase kuali tlen kin tlajtlaniya. II. Amo ma tlamojmoyauaka tlen kin ijliya maseuatlme tlen kin paleuiya, ipan ni teepaleuilistli, tlapopotluili uan tlasenkaualistli kuali, tlaj ne maseuatlme tlen ti kin paleuiya kena ki neki ma tlamojmoyeuaka uankino kena xi chiuaka. III. Ne teepaleuilistli, tlapopotluili uan tlasenkaualistli kuali, mo neki ma tekitika kuali axkana mo neki ma ni kokoli tlen aki iuan mo kualanijto tlen ni paleuiya. IV. Ne teepaleuiyane, tlen ki chiua ma teetlapopotluika axkana mo neki ma axkuali ki chiuaka tlen in tekitl tlen nika mo ijtoua ipan ni amatlanauatili. V. Kuajkuali ma teepaleui, mo neki ma teepaleuika sejka uan ijkino uelis ki senkauase kuali ne kualantli tlen mo kualanijtoke. VI. Mo neki ne teepaleuilistli, tlapopotluili uan tlasenkaualistli kuali. Ma mo chiua sanke ipan ni amatlanauatili tlejtoua. VII. No meki kuali ma teepaleuika, amo ma istlakatikane teepaleuiyane nochi tlen ki chiua mo neki ma tlaskito nika ipan tlanauatili. VIII. Kamatilistli, mo neki ne tlachiualistli teepaleuilistli, tlapopotluili uan tlasenkaualistli kuali, uelis ki senkauase kualantli ika sa kamatilistli uan axtle ma ki ijkuiloka. Kaxtoli uan ome: Ne maseuatlme tlen teepaleuiya uelis ilise tlen tlainama mo neki ma ti chiuaka se katltlamaxtilistli kema istoke matlitlme maseuatlme ipan ni pilmexkotlali, uan ma ki yankuilika tlen mo tlaskitltijtoke ika makuili xiuitl. Kaxtoli uan eyi: Mo neki ma ki chiuake ne teepaleuiyane tlen tlainama: I. Ma ki tlajtlachilika uan am ki chiuaka tlen nochi kin nauatiya. II. Ma ki tlajtlachilika ipan in tekitl kampa teepaleuiya amo kin tlaijyouitltiya sekino maseuatlme, koneme, o tlen axkana ueli mo manauiya, yon axkana ma no kajkayauaka. III. Ma ki makuitlauika tlen ika mosenkajke ne maseuatlme nama axkana ma mo kokoka, ma mo teuika. IV. Amo ma teepaleuika ika nosejya tlen ni amatlanauatili tlejtoua. V. Kema injuanti axnomeki ma kaamatika uankino amo ma ki chiuaka, mo neki s ama ki chiuaka tlen in ketitl. VI. Mo neki m ato maxtika sentetl tlen kaame tekitise tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise. VII Mo neki ma teeijlika ipan ne pilmexkotlali nochi in tekitl tlen ki chijtoke. 6 NÁHUATL (nahua o mexica) IX. Kuali kuamachilistli, ni tlajtosneki tlen nochi uan kuala kuamachilistli tlen tekitiyane uan teepaleuiyane tlen ki tekiuise ni amatlanauatili. tlapotlpotlualistli uan ipan se tlasenkauali kuali no nekui axmakisa sejkano, amo ma momojmoyaua. ome Sempouali uan se: Ne tlasenkaualistli ipan tetlpokatsitsi, tlaj ki neki ki tekiuise ni teepaleuilistli, tlapopotluili uan tlasenkaualistli kuali, ipan nochi kualantli uelis ki tekiuise uan ne tetlpokatsitsi mo neki m amo ualika isetlti o uan i teepaleuijka ipan keijni tlasenkaualistli. Tlen aki injuanti istoke ipan tlapotlpotluili, teepaleuilistli uan kuali tlasenkaualistli. Sempouali uan chikueyi: Maseuali tlen ki neki ki senkauas i kualantle ika pakilistli u techmoneki ni: Sempouali uan ome: Kampa ne koyome mo tlasenkaualia uelis mo tekiuis nitlasenkaualistli kuali, pampa onka tlajtlakoli uan ni, tlajtlajkochijketl uelis ki tlajtlapotluise, tlaj ni kualantli pejki ika tlali uan amo mo makitltoke, uan ne tlajtlakoli kuekuetsi. I. Ma motlajtlani tlapaleuilistli Ipan ni pilmexkotlali o ma kin temo sekino teepaleuiyane uelis tlen tlainama o tlen axtlainama. II. Ma moixmatili kaame motekiuiya ni amatlanauatikli tlen tlanauatili tlen kaame uelis mo senkauas kualantli, kaame ueli ti mo tlapopotluise uan ti teeijlise, uan kaeme kuali ti yotltose ipan ni pilmexkotlali. III. Ma ki makaka se teemanauijketlpaleuijketl sanke mo nauati Ipan ni amatl, ika nochi i tlanauatili. IV. Mo neki ma tlejto nimantsi Kenke tlax ax ki selis ne teemanauijketl-paleuijketl tlen ki makatoke. V. Ma kipixtoka se amatlajkuiloli kamka tlejtos tlaj injuanti tekite sesejko. Sempouali uan eyi: Kampa axuilise mo senkauas se kualantli tlen ika se tlapopotluili uankino ne tlasenkaualistli kuali mo tekiuis pampa ki neki ki xoleuase kualantli uan ijkino ne maseuatlme axmokokolise. Sempouali uan naui: Ne tlasenkauame uan tlen tlaixtlamatikampa ne koyome mo tlasenkaualia, tlen ki senkaua kualantli tlen mo ixmati uan kualantli tlen tetlpokatsitsi, mo neki ma teeijlika, tlenki tlamantli onka kaame nosejya mo senkaua kualantli uan kani etlto. Sempouali uan Chijnaui; Ipan ni katltekitilistli tlen pilmexkotlali Kampa axtlainama, kin senkauilise in kualantli santekitl. Sempouali uan makuili: Tlasenkauane mo neki ma kin ijlika tlen kin paleuise tlen ki mati ki chiua, tlanki tlejtoua uan kenke kin pixto teepaleuiyane tlen tlasenkauali kema aijkana youi kampa ne koyome tlasenkaua uan peua tlatejtemoya uan ttetsakua, uan ijkino uelis nosejya mo senkauas kualantli. Tlen expa Se KaametitekitiseIpanniamatlanauatiletlapotlpotluili, teepaleuilistli uan kuali tlasenkaualistli. Sempouali uan chikuase: Ne maseuatlme tlen ki neki ki senkauase in kualantli ika ni amatlanauatili no ueki ma ki chiuaka nochi tlen mo neki ika tlatlepanitalistli, mo neki amo ma teeistlakauika uan ma ki tlepanitaka kaame tlejtoua mo senkauase. Sempouali uan matlajtli; Kaame ti tekitise Ipan ni amatlanauatiletlapotlpotluili, teepaleuilistli uan kuali tlasenkaualistli. Mo chiuas ika kamatilistli ika milleke o in setltsitsi o mo chiuas sankej tlejtoua ni amatlanauatili uan tlen tlamokuitlauistli pampa mo ijitas kaame mo tekiuiya ni tlanauiatili. Sempouali uan chikome: Nochi tlajtoli tlen kisas uan nasis ipan se tlasenkauali, se 7 Traducción de la Ley de Mediación, Conciliación y Promoción de la Paz Social para el Estado de México Sempouali uan matlajtli uan se; Tlaj ne kamatilistli o tlen tlejtoua no ijkuilos o no ijkuinis ika seyo tlamantli ax i Paty elisuan axuelis ti tekiuise ipan se katli ueli tlasenkaualistli. Sempouali uan matlajtli uan ome; Tlapotlpotluili, teepaleuilistli uan kuali tlasenkaualistli uelis peuas mo tekiuis kema: I. Se maseuali tlen ki neki ki tekiuis ni amatlsenkaualistli ma mo tlajtlani uelis ki chiuas ika kamatili o ika tlajkuiloli. II. O tlaj kin nauatijto se koyotlasenkatl, uan kema tlen no kualanijtoka ki neki no senkauase ika ni amatlanauatili. Sempouali uan matlajtli uan eyi: Ni tlajtlanilistli ki tlajtlachilise nimantsi ne tekichiuane, tlaj ne kualantli uelis mo senkauas ika ni amatlanauatili. Sempouali uan matlajtli uan naui; Kema mo selis ke tlantlanilistli, moijitas tlaj uelis mo chiuas nochi amatlanauatili. Ome: tlen mo tlajtlaniya ipan amatlanauatili tlen tlali. Sempouali uan matlajtli uan chikueyi; Kema ne tekiuajkeme ki chijtoke ne amakamatilistli ipati ilis san kej ne kualantli tlen ki pia, uan uelis mo tekiuis, uan tlaj ax mo tekeuis uankino kin isitltiuise san kej tlanauatiya ipan otontlanauatili tlen pitlmexko. Sempouali uan matlajtli uan chijnaui; Ne amakamatilistli tlen nesto tlen in itechmoneki siuapitlme, okixpitlme, tetlpokame uan ixpokame tlen axueli mo tekipanoua insetlti no neki ma ki panotltika ipan katltlanauatili tlen pilmexkotlali uan kitlajtlachilise uan ijkino ne tlanauachiuane kin ixixmatise. Omepouali; Tlaj ax kichiuase tlen tlejtoua ipan ni amakamatilistli tlen ni teepaleuilistli, tetlapopotluili uan kuali tlesekuauali, ne maseuali kin maka initexmoneki ma ki peuatltika seyo tlasenkaualistli tlen I kualantli. Omepouali uan se; Ne amakamatilistli uelis mo pajpatlas tlan ki nekise ne maseualtlme tlen ki chijke. Tlen motlanis tlaj iuan in tekitise ni teepaleuiyane, tetlapopotluili uan kuali tlesekuauali. Sempouali uan matlajtli uan makuili; Ne amakamatilistli tlen nesi ipan ni tekitl tlen teepaleuili, ne kualantli moneki ma ki ijkuiloka uan ma ki pixto nochi tlen ni amatlanauatili teetlajtlaniya. Sempouali uan matlajtli uan chikuase; Ipan katltekichiuane tlen pilmexko ki nauajtijke ma tee maka se tlaixcopintle tlen nesi amatl kampa tlejtoua aki injuanti tekitise sensejko. Sempouali uan matlajtli uan chikome: Nochi amakamatilistli tlen ki chijtoke o tlen nesto ipan seyo tlali tlen ni mexko uelis mo tekiuis nika ipan pilmexko tlali, kema mo nextis tlaj tekitito se teepaleuijketl tlen mo maxtijtoj, uan ne maseuatlme no neki nochi ma ki chijtoka Eyi: Kaualistli, tlamilistli kampa mo tlaskitltijto ma ki senkauilika I kualantli. Omepouali uan ome; Kema onka tlajtlakoli ueyi o se maseuali tlauetl axkuali I nemilis, ne amakamatilistli tlen ipan mo temakatoke uelis mo xoleuas, tlan ne maseuali axki tlepanitas ni amakamatilistli, uan uelis mo tekiuis kema maseuali ki tlepanitas uan ki chiuas tlen tlejtojto. Omepouali uan eyi; Kampa mo senkaua kualantli tlen to teixmajtikaua, tlen tiankistli, ne tlasenkajketl kampa teenojnotsa mo neki ma kin ijli nochi maseuatl tlen mo kualanijtoke kaame uelis ki senkauase in kualantli, ipan katltlanauatili tlen pilmexkotlali. Omepouali uan naui; Tlaj ne maseualtme tlen mo kualanijtoke tlejtose ki nneki 8 NÁHUATL (nahua o mexica) yase mo senkauati ipan katltlanauatili tlen pitlmexkotlali, uankino aijtekitise ipan ni kualantli uan ne tlasenkajketl ki ijlis ne tekichijketl tlen ne katltlanauatili kampa asito ni maseuatlme, uan ijkino ma kin notsaka uan peuase tekitise sankej ni amatlamauatili tlejtoua. Ompa: Ni amatlanauatili peuas mo tekiuis ipan se tonati tlen se mestli tlen ni siuitl. Expa: Ipan ni amatlanauatili mo yankuilis san ke tlanauatiya ipan ni amatl. Najpa: Nochi ne tekichiuane ipan ni pilmexko tlatli, tlajtlajchixtose tlan kuali tekiti nika kema panotoj chikuase mestli kema pejki mo tekiuiya ni amatlanauatili. Omepouali uan makuili; Ipan kampa koyotlasenkaua tlen tetlpokame uan ixpokame, ne tekichiuane mo neki ma teeilika tlaj aki ki neki k i tekiuis ni tlasenkaualistli, kaame mo tekiuiya, uan kejame tekiti. Makuitlpa: Uan uelis mo tekiuis ni amatlanauatili uan ti chiuase tlen tlejtoua ipan naui pitltlanauatili, ne tlanauatijketl tlen tlamaxtiloyan tlen to mexko ki kuajkuatlchiuas kaame tlamaxtise. Tlen ki mojmoyauase ni amatlanauatili. Omepouali uan chikuase; Tlan se maseuali ki neki ki tekiuis ni tlasenkaualistli, uankini mo iyokakauas ne tlasenkaualistli uan peuas tekitl ipan ni tlasenkaualistli kuali, uan mo neki nimantsi ma kin ijlika ne tekiuajkeme kaame mo senkajki ne kualantli. Chikuasempa: Ne katltlanauatili tlen pilmexko tlali no neki ma ki pixto tomi uan ijkino uelis ti tekitise ipan ni amatlanauatili. Omepouali uan chikome; Kema mo chiua ne paleuilistli tlen tlasenkayotl, mo ypotlseliya uan uan kuali tlasenkaualistli axkana uelis mo itlkauas tlen seyo tlasenkauali tlen pejto. Ni ki ixmajtos ne tlauatijketl tlen pilmexkotlali, tlanauatis ma chiua uan ma momojmoyaua. Ipan ueyi katltlanauatili tlen altepetl toloka tlen lerdo, tonati tlen matlajtli uan naui tlen matlajtli uan ome mestli tlen xiuitl 2010. Tlanauatijkeme tle i toka Lucila Garfias Gutiérrez, Francisco Javier Funtanet Mange, Horacio Enrique Jiménez López. Tlauauasatsa. Omepouali uan chikueyi; Uelis mo tlamitltis ne amakamatilistli tlen kuali tlasenkaualistli, tlapopotluili ni elis sejka sankej tlen otontlasenkauali, sejka mo tlatsikuitltise sanke tlejtoua upan amatlanauatili tlen tlali pilmexko. Ni tlanauatiya ma mokijkixti, ma amo ijixkopina uan m amo ijita tlaj kuali mo tekiuiya. Omepouali uan chijuaui; Ne teepaleuiyane tlen ipan ni tekitl, ipan injuanti uetsi se tlajtlakoli tlaj mo kuapoloua ipan ni amatlanauatili. Atltepetl toloka, mexko sempouali tonati tlen matlajtli uan ome mestli 2010. Pampa injuanti teepaleuiyane ipan nochi tlali, uankino ma ti matika tlen in tekitl inki no axmokuapolose. Tlaj mo kuapolose kin tlatsikuitltise. Kejni tlenyoua ni amatlanauatili tlen pilmexkotlali uan kampa matlaskitoke chinankome. TLANAUATIJKETL TLEN PILMEXKO TLALI ENRIQUE PEÑA NIETO. Tlen mo pajpatla. TLEN KI PALEUIYA NE TLANAUATIJKETL Sempa: Xi teeijlika ni yankui amatlanauatili ipan amatlayotlmelaualistli tlen ipati ipan ni pilmexko tlali. LUIS ENRIQUE MIRANDA NAVA. 9 Traducción de la Ley de Mediación, Conciliación y Promoción de la Paz Social para el Estado de México Kema pejki mo tekiuiya matlajtli uan naui tonati tlen matlajtli una ome mestli tlen xiuitl xiuitl 2010. Mo mojmoyajke sempouali uan ome tonati tonati tlen matlajtli una ome mestli tlen xiuitl xiuitl 2010. Mo ixpanexti sempouali uan ome tonati tonati tlen matlajtli una ome mestli tlen xiuitl xiuitl 2010. Mo tekiuis se tonati tlen se mestli tlen xiuitl 2011. Traducción Nahuatl: Lic.Eusebia Martínez Silva. 10
© Copyright 2025