1. No category

INGA
RIMAIKUNATA, IUIAIKUNATA SUMALLACHISUNCHI
SINTESIS DE LOS ACUERDOS ALCANZADOS
Sugllakunasina iuiangapa
SUGLLAPI tiarispa rimankuna atun taitakuna sugrigcha
iuiagkunawa
Kai kilkaskuna kansi rimanakuskamanda atun taitakuna sugrigcha iuiagkunawa –FARC EPiuiarispa sugta (6) wachukunamanda kilkarkakuna imasami sumaglla kaugsadiru ka, kai
llagtapi tukui punchakuna.
Sug wachu (Punto 1)
Sumaglla kausangapa, atun llagtapi alpatarpuskakunapi
Nukanchipa llagtakunapi sumaglla kaugsangapa

Sumaglla chagrakunapi kaugsangapa Nukanchipa aillukunawa, sugkunawapas.

Atun llagta mana pisichingapa ministidukuna: mikuikuna, suma kaugsaikuna,
sachukukuna imatiaskakunawapas, llagtapura sugllapi chisiangapa.

Llagta kami tukuikuna kaugsangapa, chipi aillukuna iuiarispa chisiangapa

Nukanchipa llagtakunapi sumaglla kaugsangapa, tukui alpakunapi, chagrakunapi,
imatiaskakunapi, iapa ministidukunamanda, jiru ugsa tarpuskapi, mana alliruna
kaugsaskakunapi.
I.
Alpa chaskii, chagrakuna rurangapapas
Iuiarispa nirkakunami alpasi kuangakuna iapa ministidukunata, man iukagkunata o
maikan pisiskakunata, chunga watapi kuangakunasi kimsa atun waranga alpa.

Alpakuna kangapamika: Chi alpak kansi maikan mana allilla iukagkunata kichuspa,
alpa
ñi
pipapas
manakaskata
u
mana
allilla
iukaskunata,
sachukuiangapa
sakiskakunata, man suma alpakunata almaska, maikan munaskata alpa karangapa.

Tiangapaska kulki: mailla karangapa, manchingapa, nispa kutichingapa.

Tiansi kanchis atun waranga alpa runakunamanda kilkaska sakingapa, ñipipas mana
kichungapa.

Maikan ministidukuna iukankunami kanga alpa tarpudurkuna, warmikuna, sapalla
mamita kagkuna, sug nigmanda llugsichii tukuskakuna.

Atun taitakuna iukami alpa karanga tukui ministiskunata, kulki, malkikuna, kulki
manchingapa, chasak tiangami pallangapa, mikungapa, katungapa, atuniachingapas
tukui llagtamandakunata.
Suma alpa iukangapa iuiarirkakunami tukuima allichinga, imasami kangapaka mana
uiarispalla kausangapa:

Atun, uchulla llagtakunapi tiangapasika alpakunata kawag sumaglla kaugsangapa.

Tiangapamika sug atun iuiaridirukuna alpakunata sumaglla kawangapa

Alpamandak iukanchimi rimanga atun taitakunawa, aillukunawa, maikan kulki
iukagkunawa, imasami llagtakuna kangakuna

Alpakunamanda kulki kuangapa kanchis watakama, chimandak surkungapa kulki
imaministidukunamandapas.

Sumagllak alpata kawangapa chaiakumi almangapa sachakuna, mikuikuna, iakukunata
kawaspa, kaspikuna i alpata mana rupachispalla, chasak tukuikuna sumaglla
kaugsasunchi. Suma alpata kawaspa sumagllami kausasunchi.
II.
Katichisunchi kilkaskapi imasami kangapaka tukuikunamanda
Atun taitakunak Chunga watapi iukami pisichinga runaministidukunata, aidanga
warmikunata,
mamita
sapalla
kagkunata,
nukanchipurakunata,
maikan
iapa
ministidukaskakunata, imasa kaugsaskasina chi alpakunapi.

Wasichiikunamanda,
ñambikunamanda,
punchaiachidurumanda,
utka
chaskiikunamanda iukami churanga kulki, tukui maikan pisiskakunamanda tukui
llagtakunamanda.

Sumaglla kausangapak iukami tianga alli kaugsai, ambikuna, iachachidirukuna,
kaugsadirukuna, upiadiru alli iakukuna, alpata tarpudurkunamanda
Iukam

tianga
kulki:
ikuti
alpata
tarpungapa
sumaiachingapa,
mikuikuna
iugsichingapa, mikungapa, katungapapas, katudirukuna; kulki ministikumi karrangapa
i
manchingapa;
iukam
tianga
kulki
sumaglla
kausangapa
tukui
alpa
tarpudurkunamanda.

Tandarispa
tukui
alpapi
tarpudurkuna
iukankunami
imapas
llugsichinga,
tukuinigmanda, sumaglla chisiangapa, mana pisingapa ñi pitapas. Atun taitakunak
iukami kuanga kilkaskuna, kulki, chimi iachangakuna maimami rinaku.
III.
Kilkaska atun iuiai mana pisingapa mikuikuna alpa tarpudurkunata.
Tukui llagtakunamanda tiangapamka kilkaskuna i kulki imasami suma mikuikuna
tarpungapa, allilla pallangapa, mana ungurispalla mikungapa i katungapa, ñi pitapas
pisichingapa. Alli mikui alli kaugsai.
IV.
Atun kilkai suma kausangapa imasa llagtakaskasina.
Maikan llagtapi ministidukuna tiaskapi, mana atun taitakuna chaiaskapi, uiariskakuna
kaskakadu, mana allilla kulki tiaska, iukangapam kankuna sug kilkaskakuna imasam
iukakuna ruranga achka y mailla watapi, tukuimanda, tandarispa kunaurapa y
kunauramanda. Tiangapamka kawadiru imasam apachinaku.
Iskai wachu (PUNTO 2)
Tandarispa suma iuiai y suma kausai allichingapa
Suma iuiai y suma kausai allichingapa ministikumi tukuikuna kangapa, tukui iuiaikuna
churasunchi, man uiarispalla, chasam iukasunchi samaikuna.
I.
Sugkunamanda
imasam
iukankuna
kilkaskakuna
kidanga
mana
ñipipas
kichungapa
Tukuikunawa tukuspa
tandarispa Atun taitakuna, sugrigcha runaiuiaikunawa, maikan
kachaskakunawa niraya FARC-EP, iukankunami ruranga ñambikuna kilkaskuna imasami
kangapkankuna, katichispa suma llullai, suma kaugsangapa, man iakirikuspalla, iukam
tianga sug kilkaska katichidiru tukuima, chim nisak u nispak ikuti sug atun pangakuna
allichingapa .
II.
Iukam tianga maipi tandarispa rimangapa imasami kausasunchi man
manchaspalla
Tiangapamka sug atun kilkaska, rimangapa man manchaspalla, tukui ima iuiaskakuna,
chimandak iuksichingapa imasam kausasunchi, imasam katichisisunchi, tukuikunamanda,
atun y uchulla llagtapi taitakunamanda man ñipi iakichiichukuna, sumaglla kangapa.
III.
Imasam katichisunchi tukuikuna rimanakuspa sumaglla kangapa
Iukam tianga kilkaskuna imasam rimanakusunchi, man iakichispalla.
Tukuima iukam
tianga sug atun y uchulla rimadirupi atuntaitakunawa y sug iuiadurkunawa, rimangapa
maipipas, iachai wasikuna, tandaringapa, mañangapa tukui llagtamanda. Atuntaitakuna
iukami kilkaskuna y kulki kuanga kai iuiaikunata katichingapa.
Iukanchim chaskikunasina tukui katichinga kai suma iuiai y suma kausaita
Tiangapamka chaskiikuna uiadiridu, iukankunami iachachinga, iachaikunga, tukuita
rigsichingapa suma iuiai y suma kausaikunata.
Iukam tianga kilkaskuna sumaglla kausangapa, mana iakichispalla, man ñipitapas
nikuspalla.
Tiangapamka sug atun iuidirukuna atun y uchulla llagtakunapi sumaglla kausangapa,
mana iakichispalla, man ñipitapas nikuspalla.
Kawaikuna, katichiikuna sumaglla kangapa
Atun taitakuna iukami churanga kulki, kawaikunamanda y katichiikunamanda, iukami
iachaikunga i iachachinga imasam suma ñugpachinga.
Iukam tianga kilkaskuna rimaikunata sumaiachispa, iapaspa iuiaikunata sumaglla
kausangapa.
Ministimi kawangapa, katichingapa, sug atun iuiadirukuna atun y uchulla llagtakunapi
tukuikunakachukuna, tukui rimanakuchu imasam sumaglla kausadiruka.
IV.
Sutipa
rimanakungapa
iukam
tianga
maipi
tukuikuna
tandarispa
makikuanakuspa kausangapa.
Iukanchim kaianga tukuikunata kai atun iuiaikunata sumaglla katichinga atun
taitakunasina.
Nirikumi sakingapasika kilkaskuna maikan iaikungapkagkuna atuntaitakunawa kangapa,
tukuimanda imasami chagpingakuna tandarispa kangapa, tukuikuna ima iuiaskakuna
rimanakungapa suglla atun llagtamanda.
maipi
Ministikumi kulki chikunata apachingapa i
tandaringapa, tukuitami chaiaku uillangapa, chasam tukuikuna llagtakunasina
kangakuna.
Uillangapami chaiaku maikamata iukanchi tandaringa, rimanga, pikunatatak
churasunchi, sumaglla taitakunawa kangapa atun y uchulla llactakunapi.
Atun taitakuna iukankunami suma allichinga tukuikuna maskangapa pikunatak atun,
uchulla
llactakunapi
churanga
sumaglla
apachingapa,
kilkaska
rigsinakungapa
ministidullactamandakunata. Chasallata tiangami iacha runakuna kawaspa katichingapa,
sug musu iachaikunawa ministiskakuna (nuevas tecnologías).
Atun iuiaspa imasam tiaringapkankuna iacharunakuna
Tiaringapkankuna iacharunakuna ningapa imasami rurangapkankuna, ima ministidu
niriska, atun taitakuna iukankunami ruranga kilkaskatiaskuna apachingapa tukui
llactakunapi.
Tukuikuna tandarispa iukankunami rigsichinga iachaikuna mana iachaskakunata
Sinchiachingapa iukam tianga iachakuna rigsichingapa, ima tiaska warmikunamada, atun
taitakunamanda,
iacharunakunamanda
i
maikan
ñugpagkunata
tukui
aillu,
llactakunamanda.
Sugratukuna kilkaspa suma iuiai suma kausai tiangapa
Pusag watapi tiangapamika chunga sugta musu iachagrunakuna, kaikuna iuksingapam
kankuna karu llagtamandakuna, mana allilla llagta kaugsagkunamanda, i mana
iuiariskakunallactamanda.
Kimsa wachu (Punto 3)
Man alli kausai puchukangapa
Rimaska mana millaipi kausangapa iskandikunamanda
Rimaska mana millaipi kausangapa iskandikunamanda, atun taitakuna i sugnigmanda
FARC-EP rigsiriska. Kaipimi kaiarii tukui alli rimaskuna katichingapa sumaglla kausangapa.
Organización de Naciones Unidas (ONU) suti chaskingapamka FARC-EP rigsiskata, tukui
millaikuna i chikunauk rurangapamka iuiaridiru ñugpamanda kausaska.
Tukui millaikuna sakingapa FARC-EP niraiaskata, tiangapamka sugratulla iskai chunga
iskai llactakunapi, sugta alpakunapi.
Chi rimaskapi tiami kanchis kilkaskuna, rigsirii iskai chunga pichkapi kilkaskunapi, tukui
imasam apachiringapka.
I.
kaiarii
Rimaikuna iukami imasami ruraringapaka, maikan killapi, punchakuna kai watapi,
unaiangapamka patsa pusag chunga punchakuna, ima ministiskakuna.
Kaipi pajtarimi ministiska ruraikuna, iachaikuna kawaspa allilla kachu.
II.

Imasa kadirusina kai rimaikunapi como debe ser
Rimaikunapi tiami kimsa chunga pichka mana apachidurukuna y chikunak kami
kawagkunapa ruraikuna.

III.
Chikuna niska maskankunami mana churanga urmangasina tukui runa i llagtakunata.
Imasami ka kawangapa, katichiikuna
•
Kaipik kawankunami katichispa kimsa atun taitakuna, ONU, FARC-EP.
•
Atunkuna iuiaiwa sugnigmanda llagtakuna kawangapa i katichingapamkankuna
imasami apachingakuna rimaskata.
• Ñugpata niriskakuna iukami ruraringa suma allinispa i suma kawaspa, kaikunawak allim
churaringa tukuikunamanda.
IV.
•
Llagtakunapi tiangapmika
Llagta, suyukunama chaiangapamkankuna tukui ministidukuna niriska FARC-EP i atun
taitakunapa runakuna.
• Kaikunak unaiangapamkankuna patsa pusag chunga puncha.
V.
Takia
• Allilla kangapa maskami takia tukuikunamanda.
• Kaipi pajtami ialichingapa FARC-EP, paikunapa tukui ministidikuna sakingapa,
wakachingapa
VI. Pajtachidiru
•
VI.
Atun, uchulla llagta i suyukunamanda kai rimaikuna iukangapamkakuna pajtachidiru.
Kaipipas rimarimi sakingapa ministiska wañuchidirukuna
• Sakichirimi tukui paikunapa iukai, surkuspa, tandachispa, wakachispa, chikunatak atun
taitakunata kuaspa.
•
Kaikunapi ONU iukami tupunga sug ñambi imasam apachingakuna nisak willanga
tukui atun llagtata imasam niriska.
•
FARC-EP chingaringapa iukam tukui paikuna ministidukuna sakinga, nina i iakiikuna,
chasak kallaringakunami suma kausai.
REINCORPORACIÓN DE LAS FARC-EP A LA VIDA CIVIL – EN LO
ECONÓMICO, LO SOCIAL Y LO POLÍTICO- DE ACUERDO CON SUS
INTERESES
Imasami FARC-EP ialispa kunauramadak munaku kausangapa: kulkiwa, alli kausai,
sumaglla atuntaitakunawa tukui llagtapi kangapa, imasa rimaskasina.
Ialispa kunauramandak FARC-EP, alli kausangapa iukankunami, rimaskakuna katichinga
tukui allirimaska.
Kunauramadak FARC-EP kaskakunamanda ministinakumi runakunasina iuksingapa,
warmikunasina, iuksingapa maipipas y maimapas, maskaspa sumaglla kangapa.
Wawakuna y musukunamanda FARC-EP iuksiskamanda atuntaitakuna atun y uchulla
llagtakunamanda iukankunami kawanga imasam kausangakuna, kutichispa ayllukunama,
sumaglla kausangapa, karranga ima ministidukuna ima rimaskapi niriska.
Ikuti wiñachispa ialispa alli kausaima
•
Suma kaugsaima chaiangapa, atun taitakuawa kangapa iukami FARC-EP suma
rimaskakuna kilkachinga, rigsichinga imasam kidangapka, tukui ministidukuna
kawachinga.
•
Chaiankama iuka kulki chaskinga kilkachiuramanda chunga iskun, kanchis killapi iskai
atun waranga ñima iskai chunga sugta watakama, iukam tianga chunga kulkisina
karangapa tandariskakunamanda, maikan kikinpurakunakachaskuna, sug pichka
iukam tianga kalpachiimanda i chaskiikunamanda, chi kunank kangapamka chunga
iskun, kanchis killa, iskai atun waranga ñima iskai chunga iskai watakama.
•
Kilkaska sutikuna atun taitakunawa atun llagtamanda kangapa musu tandaridupa
iukam kanga sug kunasina, paikuna man pichka kidagpikuna, kuangapamkankuna
tukui jundachigta, chasam paikunalla kidangakuna.
Imasa munaskasina kausangapa
• Ña tukui rimariskauramadak chaskingapamikankuna atun taitakunamanda tukui
runakilkaskakuna.
•
Nispaka wiñachingapamika niriska Consejo Nacional de la Reincorporación (CNR), sug
iachakuna iskai atun taitakunamanda, iskai FARC-EP, paikunak iukankunami ninga
imam rurangakuna, katichinga ruraikuna imasa rimaskasina.
•
FARC-EP niraiaskakunata, chaiakumi kawanga imam iukankuna, alpapi tarpuska, imam
munanaku
wiñachingapa,
imam
iuianaku
ñugpachingapa,
iukangapa
imatak
ministinakunta; tukui alpakunapi tugllachidiru tiaskapi iukankunami anchuchinga y
nispaka tarpunga alli sachukukangapa. Chaskingapam kamkuna suglla tarpuimanda
u
ima
ministiskamanda
sapalla
u
achkakunamanda,
kulki
tiangapamka
y
paikunamanda patasagmanda tiangapamka iskun chunga killa killapi, iskai watama.
Atun taitakuna iukankunami pajtachinga allilla iachi kangapa, iachachidirukunapi,
wasichiipi, kausapi, tukui sugllapi ayllukunasina kausangapa.
ACUERDO GARANTÍAS DE SEGURIDAD Y LUCHA CONTRA LAS
ORGANIZACIONES CRIMINALES
Rimaskakuna mana millaipi kausangapakuna
Tukuikunamanda atun llagtapi iukankunami takia i kawanga, runakunata, ayllukunata,
uchulla y atun llagtakunata, sapalla y tandariska runakunata, maikan FARC-EP kaskakuna
llucsichiskakuna atun taitakunawa kangapa, chasami chasami sugllapi kangakuna.
Kai rimaska nirimi runakuna millaipi kaugsaskakunamanda, tiangapamka kawadiru,
katichiikuna mana munaskakunata kai iuiaikuna niriskata.
Atun kawai takiamanda
Es un instrumento de las más altas instancias de Gobierno, para garantizar el
desmantelamiento de las organizaciones criminales objeto del acuerdo.
Atun kawai takiamanda kami atun taitakunapa katichidiru, runakuna millaipikaugsagkuna
mana ñima giru rurachukuna, kai rimariskapi.
Sug alli kawai, katichii
Kai kami utka kawangapa, katichingapa millaipi kaugsanakuskata.
Atun kawagkuna atun taitakunapa y atun llagtamanda
Kai iukami kawanga, katinchinga, anchuchinga tukui millaipi ruragkunata.
Tukui atun takia rurangapa maikan kachaskakunata ima ministidu mañangapa:
Kai kami sug atun takia, rimangapa, mañangapa ministiriskakuna tukuikunamanda;
tukuinigmanda iuksingakunami achkakuna iuiaikuna tandariskakuna, atuntaitakunawa
kangapa.
Kaipi pajtami chusku kawaikuna: suma rimai, kawai, rigsii, katichii. Ruraringapamka
niriskakuna:
•
Sapalla y achkakunamanda kawadiru, katichidiru.
•
Tukui atun takia rurangapa maikan kachaskakunata ima ministidu mañangapa
•
Atun taitakuna atun llagtamanda sug kachadiru
•
Tiangapamka FARC-EP runakunamanda sug alli tupui ikuti chaiankama, tandarispa,
ayllukunawa kausangapa.
•
Uchulla taki kawai, katichingapaglla
•
Tandaririspa kawai, katichingapa.
• Cuerpo de Seguridad y Protección.
•
Ukhu kawai, katichii
•
Tiangapami kilkaskakuna sumaglla kausangapa, kawai iukaspa.
•
Runakunak iukankunami kikinkuna kawaringa.
Kilkaskuna takia, kawaimanda tukui llagtakunamanda.
Kami tupuikuna suma kawangapa, katichingapa tukui alpapi sumaglla kausangapa.
Imasami kawadiru y katichidiruka, millai iuiaspa i ruraspa tandariskakunata
Kaikami utka kawangapa, katichingapa runakunata tandarispa millai iuiaspa i ruraspa
purinakuskata.
Atun kawai, katichii tukui llagtata imasami kikinkunapa takia apachinaku.
Takiakuna, iukankunami ruranga paikunapa imasa wiñachiskasina kaskapa.
Kawangapam chaiaku tupuspa ñipi mana millaipi ruraspa purichukuna
Ñambichiriska tupuikuna sumaglla kawaringapakuna
Chusku wachu (punto 4)
Allichii millai ambikunamanda
Kai rimaskawa atun taitakuna i FARC-EP, ninkunami maskagtakuna allichingapa,
ambimillaita surkungapa, mana tarpurii, ni katuii, chasak mana tiangapaka ñima
tandariikuna chikunamanda kausakungapa, chasamik sug alli iuiaikuna apachingakuna.
Atun taitakuna kai atun llagtamanda ninkunami ñambi churangapaskankuna imasami
anchuchingapkankuna
ña
tukui
niriskasina,
aydangapasikankuna sugllapi allilla iuksingapa.
sugnigmanda
FARC-EP
ninkunami
Kai rimariska iukami kimsa atun pangakuna: allichii millaiiambikuna tarpuii, alli kawai
mana millaipi mawakai ñima pangakunata, tukuipi maskaspa maikan tarpukuska,
katukuskata u randidurkunata, i mawaikarkakunata (consumidores). Chasami kai
rimaikuna sugllapi makikuariskakuna wachu iuksichisunchi.
I.
Allichii millaiiambikuna tarpuskata, alli kawai mana millaipi sakingapa
Kaikuna rurangapa iukami:
•
Wiñachii imasam millaitarpuii (sugpi rimai –PNIS-), kami atun panga niraiaskamanda
Reforma Rural Integral –RRI-
•
Ñambichuranga rimaikunamanda anchuchii y mana ikutitarpuimanda.
Sugkuna
alpatarpudurkuna ninkunami mana ikutimillaitarpuii, ni katuii, mana chi millaikunawa
tuparingapa.
Sugnigmanda atun taitakuna ninkunami karangapaskankuna mikui,
kulki, alli tarpudirukuna, chikuna kansi tarpudur, tandachidurkunamanda; utka tupui
tukuikunamanda.
•
Tukuikuna tandarispa iukankunami trukanga girutarpuskakunata alli mikuiwa, sacha o
ima sutipa ministiskakuna.
•
Iukankunami surkunga sug pangakuna uchulla alpatarpudurkunamanda.
•
Wiñachii alli tupuikuna sachukualpakunamanda tukui llagtakunamanda, karu i millaipi
chaiangapa suyukunama, asllitarunakunatiaskakunapi.
•
Iukami kidanga kilkaska alpakuna maikan suyukuna, llagtakuna maipimi tiangapka
PNIS sutichiska.
•
Tukuipi
alpakunapi
chaiakumi
ñugpachingapa,
anchuchispa,
pichaspa
tuglladirukunata.
II.
Millaiambikuna suksui
Rimaikuna nikumi iukankunasi kawanga millaiambikuna suksui, atuntaitakunak iukami
ñambichinga suma apachinga, kausaikunata sinchiachirispa.
•
Wiñachiringapamika
sug
atun
iuiaikuna
millaiambikunamanda
suksui,
kai
rurangapamka ñambi kawaspa, rigsispa, katichispa imasam apachinaku tukui
llagtakunapi, tukui tandarispa suglla rimaiwa chaiasunchi paikunapagma, chasami
allikanga chi giru kausaikunata anchuchinga.
•
III.
Tiangapami sug ñambi niriiaska tukui millaiambikuna suksui.
Rimaikunawa allichiringapamka maskaspa, atun tarpui, iugsichii, katuii
millaipa ambi suksuimandakunata.
Millai runakunamanda, paikuna ruranakuskata iukankunami alli kawaspa katichinga, mana
sakinga wiñangapa kulkikuna taksaska, paikunapa imasa munaskasina.
•
Sinchiachisunchi musu ñambichuraspa millairunakunamanda, allilla kawangapa imami
ruranaku i chiwaka apingapakunata, mana kispichispa.
•
Churangapam chaiaku sug uchulla allichii, katispa, kichuspa tukui man allilla
iukaskakuna.
•
Alli kawaspa, katispa, atun taitakuna atun llagtamanda iukami kilkaska churanga imam
kawangapa tukui ministiskakuna millaipiambikuna ruragkunata mana kispichichispa.
•
Imasami ñambichisunchi katichiringapa millairunakunata kanchasinama apanakuskata.
•
Rigsichingapa iukam tianga sug atun iuiaikuna, rimaikuna tukui atun taitakunawa,
sugnigmandakunamanda,
ONU
iukami
kaianga
tukuita
suma
iuiaringapa,
rimankungapa tandarispa OEA, UNASUR, CELAC y maikan munaska, chasam
kawangakuna imam ministinaku.
Pichka wachu (Punto 5)
Rimaikuna runakunamanda mana wakllichingapa
Ñambikuna tupachispa runakunamanda sutipa allichispa, mana ikuti chikunallatata
ruraspa
I.
Ñambikuna tupachiskakuna
Kami sug ñambikuna ukumanda, kanchamanda atuntaitakunapa
Kai munaikuna kami
•
Allilla iukangapa runakunata wagllichiskakuna

Runakunata iukankunami rigsichinga, kaskasina, samukugsina, maima chaiaku.

Maikan runa kai ñambipikagkunata, iukankunami alli kawariskakuna tukuikunamanda

Alliñambikuna tupachispa runakunamanda sutipa allichispa, mana ikuti chikunallatata
ruraspa.
Tukui ñambikuna iukankunami suglla atun ñambi tukunga.
Niriskakuna iukankunami allilla kawaringa, katinchinga, sutipa chaskagpik manam
millairuraikuna kutimunga.
Kai ñambikuna iukam kanga tukuikunamanda.
Iukankunami runawakllichiitukuskakuna pajtanga tukui ñambikunapi
II. Uchulla ñambikunamanda
1. Kai kami Sug sutipa kawadiru, alli kausangapa, millairuraikuna manakutispa

Kai
ñambikuna
kangapamka
sugratulla,
sutipa
maskangapa
runakunatawagllichiskakunamanda, tukui llagtapi, tukuikunamanda i chasa suma
kausangapa.

Kai munaikunak kami
o
Kai kami maskangapa imasam sutipa karka ruraikuna
o
Kaikuna kami rigsingapa pikunata wagllichiskakuna tukuipi.
o
Tukui llagta y suyukunapi, kallaringampamka alli kausai
2. Kai kami sug alli tandaridu chingaska runakunata, maskangapa, iachangapa
pikunapagpitak, maipitak kankuna, kidarkakuna, imatak tukurkakuna.

Kai alli tandaridu kami atun taitakunapa atun llagtapi, iukangapamkankuna ima
ministiskakuna sumaglla aidangapa maipi paikuna kawaskakunapi.

Paikunapa
munai kami runa chingachiskunata maskai, chasak
iacharingami
maipimkankuna, karkakuna, imam rurarkakuna; chasak chi runakuna iukankunami
mañanga allichichukuna imasa kaskasina.
3. Kai kami sug alli ukhu suma kaugsaimanda:

Kai kami sug alli ukhu suma kaugsaimanda niriska JEP, iukangapamka, sug rurai,
maskai, kawai, muchuchii,
ati juchaii atunkunakaskata.
Kai niriskakuna man
iukangapkankuna iakiriikuna ñi kuiaikuna.

Maikankuna sutipa ati juchaiiuillarispakaskakuna iukangapamka pichka i pusag
watama, maikan uillagkunata apangapamkankuna chunga pichka i iskai chunga
watakama.

Kai
JEP
kangapamkankuna
Magistrados
niraiaskakuna,
paikunatak
surkungapamkakuna, niraiaskakuna Santo Papa kachamuska, Sala Penal de la Corte
Suprema de Justicia, ONU, Centro Internacional para la Justicia Transicional, Sistema
Universitario del Estado.
4. Wiñachii tupuikuna tukuikunamanda allilla kangapa
Sumaglla runakuna kaiaringapa kausangapa iukankunami,
rigsichiikuna ima paikuna
ruraskakuna, mallanga, aidanga kawachispa, chasami sinchiiachingakuna suma
kaugsaikunata tukuisinama. Iukankunami alpa kichuskakunata kutichinga, uianga maikan
ministidukunata sumaglla kausangapa sinchiiachinga.
5. Mana ikuti millaipi ruraikuna tiangapa
Rimaikuna sinchiachingapa iukami kanga tukuikuna tandarispa allillachingapa kawaspa,
mana kutispa chikunallatata, imasa rimaskasina kimsa wachupi.
6. Sinchiiachigapa
ministikumi
rigsichii,
mana
chingaringapa,
alli
kausai
tukuikunamanda.
Atun taitakuna nirkakunami tiansi karangapa ministidukuna, millaiiallichiskapi, tukuima,
runakunata, alpakunapi, tukui suyu i llagtakunapi. Chasak man girukutiikuna tianga. Allilla
kangapakuna.
FARC-EP niraiaska kawachingakunasi paikunapa tandariska, imasami sug ñambikuna
iuianaku, sutipas uillangakuna imasatak rurangapkankuna.
Sugta wachu (PUNTO 6)
Churrangapa, kawangapa ñambikuna
Rimaikuna sinchiachigapak tiangapamka achka ñambikuna sumaglla katichingapa,
kawangapa, tukui ministidukunata sumaiachingapa.
I. Comisión de implementación, seguimiento
I.
Tandariikuna kawaspa apachingapa

Tandariikuna
wiñachiska
kawaspa
apachingapa,
tukui
puchukangapa
allilla
kausangapa, sutikansi CSVR, kangapamka atun llagtapi Bogotá niska, tiaringapam
kankuna kimsa atuntaitakuna kachaska, kimsa kikinkuna FARC-EP kachaska.

Kai tandaridiru iukami ruranga kawaspa imakuna iuksiskakuna i ministidukuna,
katichinga sutipa alli kidangapa, chikunak iukami tukuikunawa rimanga.
II. CSVR iukami ari ninga sug alli rimaikunata y chikunauak allichinga atun
taitakunawa imasami rimaikuna kidanga.

Kai rimaikuna kangapamka chunga watakama, chipik niringapamka ima munariska
rimaskatakuna, alli ministidukuna, warmikunamanda, nukanchirunakunamanda, imasa
alpakuna kaskasina; tukui atuntaitakuna iukankunami aidanga kai apachiikunata, allilla
iuksichingapa.

Tukui ministidukuna iukami churanga acha panga CONPES niraiaska chikunapa iukam
tianga kulki alli apachingapa y suma iuksichingapa.

Kai kilkaskunapi nirimi tiangasi iskai atun taitakuna tiariskapi, iskaipi chuskuwatakuna
atun rimaskakunata katichingapa, sutipas apachinanaku, chikunapi iukansi kidanga
kulki ministiriskakuna kunauramanda ñugpachingapa.
III. Kilkaskakuna tupuspa rimaskakuna apachingapa tukui llagta y suyukunapi.
Atuntaitakuna iukankunami maipi kulki tiaskapi, rigsiskakunapi Plan Nacional de
Desarrollo –PND-, departamentos, municipios, SGP, SGR, sakinga ministidukunapa
rimaskakunata apachingapa.
IV.
Otras medidas
Sug tupuikuna

Rimaikunata
chaiakumi
rigsinchingapa
tukui
maikan
munaskakunata,
kulkiiukagkunata, chasak aidangakunami alli iuksingapa.

Rimaikuna puchukangapa, sinchiiachingapa tiangapamka achka tupuikuna, kawaspa,
suma allillachispa tukuikunamanda.
ACUERDO SOBRE REFRENDACIÓN
Rimaikuna sinchiiachingapa
Atun
taitakuna,
sinchirunakuna,
FARC-EP
niraiaska,
rimarkakunami
imasami
sinchiiachingakuna, kai ATUN RIMAITA puchukangapa, PLEBISCITO niriskawa y kaimanda
tukuim kida sinchiiachiska imasa rimaskakuna.
SUGLLA UKUSINA IUIAI TUKUSKA NUKANCHIPA ALPAKUNATA
MICHANGAPA I KUNGASKA NUKANCHITA SAKINGAPA
(CEPAZDETE)
004 Willaii
24 waira killa, wata 2016 – La Habana Cuba llagta.
Nukanchisina kaugsaskakunamanda suma rimaikuna kilkaska, nukanchita kawadur i
FARC.
6.1.12.1. * Iuiangapa
Nukanchita kawadur i FARC – EP ninakummi ña nukanchi chitúkusi suma ruraskanchi i
aidaskanchi tukuikuna kai Kolombiapi sumaglla kausanakaungapa ñi ima mana
pisichispalla i chasallatata ninaku nukanchi kai kolombia llagta tukui tiaska duiñu kaspa
kunaura dipurdundi kausanakunchi iurakuna samuspa kichugmanda; chasallatata ninaku
FARC- EP i nukanchita kawadur pilio kallariska timpumanda chituku iskandikuna
nukanchita imas munaska ruranakuska, chiwa kuna ninaku kasilla nukanchita sakingapa i
aidangapa suma kausangapa nukanchipa rukukuna iuiaikuna sakiskasina.
Paikunapa makaikuna sakiskamanda chima, nukanchita sakingakunasi kuti saiachingapa
nukanchipa achalataitakunapa iuiaikuna, mana impas tukungapa i chasallatata kungaska
kausangapa imása nukanchi munaskasina i mana paikuna iuiaskasina, imása paikuna
rimanakuska i kilkanakuska paikunapa makai impas rurangapa.
6.1.12.2. * Tawina iuiaikuna
Paikunapa makai sakingapa rimaskapi i kilkaskapi, chipi, nukanchipa iuiaikunata mánasi
wasa rurangapa kankuna; ninakú imásami nukanchi nukanchipa tukui ayllukunata
michangapa kilkachiskanchi kunankama i ari niskachiskanchi máipipas, kumplingakunasi
chi kilkaskakunata kai Kolombiapi i sug luarkunapi imása niskasina achka manduiug
runakuna, suti CEDAW – CERD u OIT; chikunátasi kawangapa kankuna i sinchiachingapa
kankuna kuna kai timpu.
Paikunapa makai sakingapa rimaskapi i kilkaskapi, kilkaskakunasi nispa mana wasama
rurangapa nukanchipa iuiaikuna, ímapas rurangap kagpi, tapungapa; kasilla sakingapa
nukanchipa alpakunata i chikunapi imas tiaskakuna, chasallatata kutichingapa kichuska
alpakunata i mana mas kichungapa kainimanda wíchai, imásami suma kilkaska
pangakunapi wasamandata nukanchimanda nirán chasa.
6.1.12.3. Sutipa Sinchiachingapa palabra churaska
Paikunapa makai sakingapa rimaskapi i kilkaskapi, mana pandaspalla, suma rurangapa,
kungaska kausangapa kainimanda wichai.
Ninakú chasallatata tapungapa nukanchita, ímapas runrangapa kaura nukanchi kausaska
luarkunapi, man pandarispalla, nukanchi kagmanda, imásami nukanchi nukanchipa tukui
ayllukunata michangapa kilkachiskanchi kunankama i ari niskachiskanchi máipipas.
Ninakú tuikui kai alpapi nukanchisina ayllukunata kawangapa, ni pita man wasam ruraspa.
Paikunapa makai sakingapa rimaskapi i kilkaskapi man wasa rurangapa kankuna, ñi imapi,
nukanchita.
a) Alpapi tiaskata suiuchingapa
Alpapi tiaskata suiuchingapa RRI kawangápasi kankuna nukanchi niskata, nukanchimanda
suma kilkaskakuna achka manduiug runakuna, nukanchipa alpakunata michachingapa
niskakuna. Mánasi kuiuchingapa kankuna ñi imapa nukanchipa alpakunata i chipi tukui
imása tiaskakunata, súmasi aidangapa kankuna tukui ayllukunata, per más sinchi, ña
puchukaringasina kaskakunata.
Karangakunasi
alpita.
Mana
pandarispállasi
kuangakunasi
tukui
ayllukunata.
Kuangakunasi chasallatata suma kilkaska panga, chiwa pudingapa kichuska alpakunata
apiringapa kuti u mujunkuna churangapa, chasallatata más alpita mañaringapa pisikugpi
u imásapas pudingapa rurangapa suma, tukuilla, kadaunpi, sumaglla kausanakungapa.
Ña mikui tarpuskakunamanda sugkunawa makai tiagpi, súmasi
alliachingakuna, taita
mandadukunata kaiaspa i tapusta.
Tapungakunasi nukanchita i ianitakunata ima rurangapa kaura nukanchipa luarkunapi,
PDET suti iuiaikunata rurangapa kaura, mana wasa rurangapa nukanchipa iuiaikunata i
kausai.
b) Tukuikunamanda
Paikunapa makai sakingapa kilkaskapi niransi taita mandadukunata i sug bandupi
runakuna tiaskakunata, tapungapa, imásasi más alli ka nukanchimanda chi paikun
kilkaskata kumplingapa, kawaspa 2 suiuchiipi paikunapa panga kilkaskapi.
Chasallatata ninakú pudunchisi candidatu churanga ña paikuna CTEP sutichiskata
cumplingapa kaura i chikuna nukanchi kausaskakunapi kidagsamugpi.
c) * Sinchiachingapa 3.4 niraskapi.
Ña kilkangapa kaura imása nukanchipa ayllukunata kuidangata mana ñi ima jiru
pasaringapa, rurangakunasi nukanchi kikín ima chikunamanda niskata.
Chasallatata nukanchipa alwacirkunata i sug runakuna nukanchi kikín churaskakuna
nukanchipa ayllukunata michangapa, súmasi iachachingapa kankuna imása más suma
rurangata.
d) Tukuchingapa man sirvi ambikuna.
* Chitag impas rurangapa kaura PNIS suti iuiaiwa, tapungakunasi nukanchipa tukui
ayllukunapi. Chi PNIS iuiaiwa mánasi impas rurangakuna nukanchipa ambikunata, i
paikunapa iuiaipi, mana valikuna. Mánasi ñitiringakuna nukanchi kausaskakunapi ningapa
nukanchita ña imásami más suma ká nukanchi kausangapa.
* Mai ayllukuna pandariskakunapi ima mana vali ugsakuna tarpuspa kulkimandalla iuiaspa
i chasallatata máipipas risku kagpi ayllukuna puchukaringapa u wañungapa, u chasallatata
máipipas kichkipi ayllukuna kausanakugpi u mitikuspa sin alpa kidagpi, paikunátasi mas
sumita i utka aidangakuna.
*
Alpa
ukuma
tuguiaspa
lisiachingapa
churaskakuna
surkungapa
kaura,
taita
mandadukunátasi tapungakuna i sug bandukuna chasallatata tiaskakunata. I utka
aidangapa aillu EMBERA, Puerto Libertadorpi, Córdoba i chasallatata
Ituangopi,
Antioquiape, JIW ayllukuna suti San José del Guaviaripi, Guaviare suti luarpi, Nukak ayllu
suti chasallatata Guaviaripi, Mapiripán y Puerto Concordia sutipi Metape, chasallatata
Chagüí sutipi Tumacopi i Awá ayllu sutikuna Nariñupi, tukuikuna chitug riskupi
kausanakuskata. Chasallatata Alto Mira sutipi Chagüí iakupi kailla kaskakunata i
chasallatata La Alsacia sutipi, Buenos Airespi, Caucapi.
* Ña kawachingapa suma iuiaiwa kainimanda wíchai kausangapa kanakugta, FARC – EP
suti kutichingasi alpa kichuskakunata i sakingakunasi kutingapa chima Nukak aillu
sutikunata, Embera Katío ayllukunata resguardo Cañaveralpe kausanakuskata Alto San
Jorgepe i Alto Mirape y Frontera Consejo Comunitariope kaskakunata i chasallatata
Curvaradó i Jiguamiandópe.
e) En materia de víctimas del conflicto: "Sistema Integral de Verdad, Justicia, Reparación y
No Repetición"* Llakingasina pasaskakunamanda: iuiai i rimai suti "Sistema Integral de
Verdad, Justicia, Reparación y No Repetición"
* Kai "Sistema Integral de Verdad, Justicia, Reparación y No Repetición" rispitangasi
nukanchipa
iuiaikuna
i
kausai,
nukanchipa
pasadukunata,
sinchikunata,
taitamandadukunata imásami kunankama nukanchita michangapa karu luarkunapi
kilkaraiá, chinigmanda sinchi runakuna mandaskasina.
* Parijangapa faltariskakunata kilkangapa kallariura tapungakunasi nukanchi kikinta
imásami más suma kidá. Tukui ayllukunátasi tapungakuna, ñi pita man wasam
churaspalla.
* Ña Jurisdicción Especial para la Paz iuiai sutita rurangapa kallariura, nukanchipa sugllapi
iuiaikuna churaska suti Jurisdicción Especial Indígena, chítasi ñugpa ñugpa churangakuna
imásami 246 Constitución suiuchiipi nirán chasa i chasallatata tapungakunasi ímapas
ianitakunata chasa rurangapa tukugpi.
* Nukanchipa wambrakuna, tukui aillukunamanda sachuku runakuna tukuskakuna, i ña
kuna chikunata sakispa i kuti wasima ringapa munanakugpi, chiura, nukanchipa taita
mandadukunata i mas iuiaiugkunata tapúspasi mas suma kidaskata kilkangakuna, chita
rurangapa. I chasa kilkaskamanda chima, chainigmanda samuskakunata, ñi pita mana
wasa rurangapa pudiringachu , kangami warmi, musu u sipas.
f) Kai kilkaskakunata kawangapa
* Nukanchipa aillukunanimanda suma bandukunata i mas suma iuiaiugkunátasi
churangakuna kawangapa
FARC-EP rurankunachu paikuna
imása niskasina suma
kausangapa. Paikunátasi tapungakuna Comisión de Implementación, Seguimiento Y
Verificación del Acuerdo Final de Paz y de Resolución de Diferencias (CSVR) ímapas
rurangapa
kaura.
Mana
wasa
ruraspalla
nukanchipa
ñaunaimanda
iuiaikuna
apachinakuska, nukanchipa taita mandadukuna i tukuikuna nukanchipagpi.
* Paikunapa makai sakingapa kilkaskata kumplingapa, kai Kolombiapi más suma i atún
manduiug mánasi aisanga nukanchipa i ianitakunapa kulkikuna ari niskata, rurangapa
imása kilkaraiaskasina nukanchimanda Plan Nacional de Desarrollo sutipi i chasallatata
sug ari niskakunata kumplingapa.
SUGLLA UKUSINA IUIAI TUKUSKA NUKANCHIPA ALPAKUNATA
MICHANGAPA I KUNGASKA SAKINGAPA KAUSANGAPA
(CEPAZDETE)